500+ অসমীয়া ফকৰা যোজনা ,ভাব বহলাই লিখা ব্যাকৰণ || Assamesemedium
500+ Assamese Proverbs, Fokora Jujona In Assamese || Assamese Medium
ফকৰা যোজনা কাক বোলে ?
ফকৰা-যােজনাবােৰ ভাষাৰ সম্পদ। ইহঁত এফালে ভাষা চহকী কৰে আৰু আনফালে ভাষাৰ সৌষ্ঠৱ বৃদ্ধি কৰে। শব্দবােৰৰ অর্থ জানিলেই ইহঁতৰ অর্থ জনা নহয়। কাৰণ, ইহঁতৰ একোটা সুকীয়া অন্তর্নিহিত অর্থ থাকে। ইহঁত একোটা বিশেষ ভাবৰ নির্দেশক আৰু বাহক। সেইবাবে ভাষাত পাৰদর্শিতা লাভ কৰিব লাগিলে ফকৰা-যােজনাবােৰৰ অৰ্থ আৰু ভাব জনা একান্ত আৱশ্যক।
কিছুমান ফকৰা যোজনাক "ডাকৰ বচন" বুলি জনপ্ৰিয় নামেৰে জনা যায়। আক্ষৰিক অৰ্থত ই "প্ৰবাদ" বুজালেও অসমীয়া গঞাই এইবোৰ "ডাক পুৰুষ" বুলি এক কাল্পনিক ঐতিহাসিক চৰিত্ৰই কোৱা কথা বুলি কল্পনা কৰে। ডাকৰ বচনবোৰ সাধাৰণতে গ্ৰামীন জীৱনৰ বৈষয়ীক দিশত সাধাৰণ জ্ঞান বা উপদেশ দিয়ে।
অসমীয়া ভাষাৰ ফকৰা যোজনাৰ ভাণ্ডাৰটো যথেষ্ট ডাঙৰ। সৰল অথচ বুদ্ধিদীপ্ত এই প্ৰবাদবোৰ সাধাৰণ অসমীয়া মানুহৰ জীৱনৰ প্ৰতি থকা গভীৰ আস্থা, দৃষ্টিভংগী আৰু বোধৰ গম্ভীৰ প্ৰকাশ। ইহঁত অসমীয়া জাতিৰ বিশ্বাস, জাতিসত্তা, সমাজ ব্যৱস্থা আৰু বুৰঞ্জীৰ উৎকৃষ্ট সমল। পুৰণি হ’লেও যথেষ্টসংখ্যক ফকৰা যোজনাৰ প্ৰাসংগিকতা আজিও অটুত আছে। কথা কওঁতে বা লিখাৰ মাজত উপযুক্ত ফকৰা যোজনাৰ অলংকাৰ ব্যৱহাৰ কৰি লিখিব পাৰিলে বক্তাৰ ভাষাজ্ঞান উন্নত বুলি গণ্য কৰা হয়।
 |
| Proverbs In Assamese |
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
অতি ভক্তি চোৰৰ লক্ষণ ভাব বহলাই লিখা
১। অতি ভক্তি চোৰৰ লক্ষণঃ প্রত্যেক কথা আৰু কাৰ্যৰ একোটা সীমা থাকে আৰু যেতিয়ালৈকে সি সীমাৰ ভিতৰত থাকে, তেতিয়ালৈকে তাৰ সুফল সকলােৱে ভােগ কৰিবলৈ পায়। সেইদৰে ভক্তিৰাে একোটা সীমা আছে। স্বাভাৱিক ভক্তিপৰায়ণ লােক সকলােৰে আদৰৰ। ভক্তি যেতিয়া সীমা চেৰাই যায়, তাত ব্যভিচাৰিতা সােমায়। সেইবাবে যি স্বাভাৱিকতকৈ বেছি ভক্তিপৰায়ণ হৈ দেখুৱায়, তেনে লােকৰ অন্তৰত কপটতা থাকে বলি বুজিব লাগে। তেনে লােক হয় দুষ্ট প্রকৃতিৰ, নহয় চোৰ স্বভাৱৰ। স্বার্থসিদ্ধিৰ বাবেই তেওঁলােকে বেছি ভক্তিপৰায়ণ বা বিশ্বাসভাজন হৈ দেখুৱায়। কিন্তু পাছত ছেগ বুজি চুৰ আদি কৰি বা অসৎ কামত লিপ্ত হৈ অনিষ্ট সাধন কৰে। এতেকে যি লােকে অতিমাত্রা ভক্তিপাৰায়ণ হৈ দেখুৱায়, তেনে লােক অনিষ্টকাৰী বুলি বুজি তেওঁলােকৰপৰা আঁতৰি থকাই জ্ঞানী লােকৰ কাম।
২। অধিক মাছত বগলী কণাঃ মাছ বগলীৰ প্রিয় খাদ্য। পানীত মাছ দেখিলে বগলীৰ আনন্দৰ সীমা নােহােৱা হয়। কিন্তু পানীত মাছ যেতিয়া বেছি হয়, তেতিয়া কোনটো এৰি কোনটো ধৰিম কৈ ভাবি থাকোতেই মাছে পলাই পত্রং দিয়ে। ফলত বগলীয়ে বহু আশাৰে খাপ দি থকাতেই থাকি, পাইও হেৰুৱাই নিৰাশ হ'ব লগা হয়। অর্থাৎ ভােগৰ উভৈনদী বস্তু পাই ভােগ কৰিব নােৱাৰাৰ বেদনাত ভূগিব লগা হয়। সেইদৰে মানুহেও আশাত বন্দী হৈ থাকোতে, যেতিয়া আশা পূৰণৰ উভৈনদী সুযােগ পায়, তেতিয়া এনেভাৱে আনন্দ-বিভােৰ হৈ পৰে যে সময়ৰ কর্তব্য পাহৰি যায়, ফলত আশা অপূৰণ হৈয়ে ৰয়। গতিকে মানুহে অধিক পােৱাৰ আনন্দত কর্তব্য পাহৰি যােৱা অনুচিত।
অচিন কাঠৰ থােৰাকো নলগাবা ভাব বহলাই লিখা
৩। অচিন কাঠৰ থােৰাকো নলগাবাঃ ধান বানিবলৈ বা চিৰা খুদিবলৈ টান, লিকটা কাঠৰ থােৰাৰ প্ৰয়ােজন। সি নির্ভৰশীল, তদুপৰি নিৰাপদ। চিনি নােপােৱা, যি কোনাে কাঠৰ থোৰা এফালে নিৰ্ভৰশীলাে নহয়, অনিফালে হঠাতে ফালি বা ভাঙি হাত ঘুণীয়া কৰাৰ সম্ভাৱনাই আটাইতকৈ বেছি। সেইবাবে চিনাকি, সুকাঠী কাঠৰ থোৰা লগােৱাহে উচিত। সেইদৰে যি মানুহৰ স্বভাৱ-চৰিত্ৰ জনা নাযায় আৰু পৰিচয়াে পােৱা নাযায়, তেনে লােকৰপৰা বিপদ হােৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে। গতিকে তেনে অপৰিচিত, অজ্ঞাতকুলশীল লোকক আশ্রয় দিয়াও উচিত নহয় আৰু সামান্য কামত হ'লেও সম্পর্ক ৰখা জ্ঞানী লােকৰ কাম নহয়।
আপােনাৰ নাক কাটি সতিনীৰ যাত্ৰা ভংগ কৰা ভাব বহলাই লিখা
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
আদাক দেখি উঠিল গা, কেঁতুৰিয়ে বােলে মােকো খা ভাব বহলাই লিখা
৫। আদাক দেখি উঠিল গা, কেঁতুৰিয়ে বােলে মােকো খাঃ আদা উপকাৰী বস্তু; ই হজমকাৰক, তদুপৰি নানা ঔষধৰ উপকৰণ। ইয়াক আঞ্জাত আৰু আন্যান্য খােৱা বস্তুৰ লগত খােৱা হয়। কিন্তু কেঁতুৰি একে জাতীয় বস্তু হ'লেও ই মানুহৰ খাদ্যও নহয় আৰু কোনাে কামতাে নালাগে। আদাক মানুহে খােৱা দেখি কেঁতুৰিয়ে নিজক অভক্ষ্য বুলি জানিও মানুহে খাওক বুলি উপচিয়ে গা পাতি দিয়ে। তথাপি তাক মানুহে নাখায়। সেইদৰে, সংসাৰত এনে কিছুমান মানুহ আছে যি নিজে কোনাে কামৰ অযােগ্য বুলি জানিও, নিজেই পৰিচয় দি গুণ বখানি নিজৰ যােগ্যতা প্রতিপন্ন কৰিব বিচাৰে। জ্ঞানী লােকে তেনে লােকক অযােগ্য বুলি জানি সততে ত্যাগ কৰি চলে।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
উদক ভেঁটা ৰখীয়া পতা ভাব বহলাই লিখা
৬। উদক ভেঁটা ৰখীয়া পতাঃ চেঁপা পাতি মাছ ধৰিবলৈ মানুহে জান-জুৰি আদিত ভেঁটা মাৰে। ভেঁটাত বাধা পাই ডাঙৰ মাছবােৰে জঁপিয়াই পাৰ হ’বলৈ চেষ্টা কৰে। সেইবাবে ভেঁটাত ৰখীয়া থাকে। উদ স্বভাৱতে মাছৰ লুভীয়া। তেনে ক্ষেত্ৰত উদক যদি ভেঁটা ৰখীয়া পতা যায়, তেনেহ'লে সি মাছক জঁপিওৱাত বাধা দিয়া দূৰৰ কথা, খায়েই অন্ত কৰিব। গতিকে উদক ভেঁটা ৰখীয়া পতাটো কোনাে মতেই যুক্তিসংগত হ'ব নােৱাৰে। সেইদৰে লুভীয়া মানুহকো তেওঁলােকে ভাল পােৱা বস্তুৰ ৰখীয়া পাতিলেও একে অৱস্থাই হ’ব। এতেকে লুভীয়া লােকক ৰখীয়া পতা উচিত নহয়।
৭। উদৰ সাতপুৰুষ গ'ল কেঁচা মাছ খাইঃ উদ মাছ খােৱা জীৱ। পানীৰ কেঁচা মাছ খােৱাই সিহঁতৰ নিয়ম। সেই নিয়মৰ ব্যতিক্রম হােৱাৰ কোনাে কাৰণাে হ'ব নােৱাৰে। কাৰণ মানুহৰ দৰে উদে মাছ ৰান্ধি খাব নাজানে আৰু জানিবও নােৱাৰে। মানুহে যি দৰে কেঁচা মাছ খাব নােৱাৰে, সেই দৰে উদে কেঁচা মাছ খােৱাৰ অভ্যাসাে ত্যাগ কৰিব নােৱাৰে, অর্থাৎ পূর্ব পুৰুষৰ বা পৰম্পৰাগত ৰীতি-নীতি এৰিব নোৱাৰে। ইয়াৰদ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে, পূর্বাপৰ নীতি ত্যাগ কৰা কাৰাে কাৰণে সম্ভৱ নহয়।
 |
| Assamese Proverbs |
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
উপকাৰীক অজগৰে খায় ভাব বহলাই লিখা
৮। উপকাৰীক অজগৰে খায়ঃ অজগৰ মহা শক্তিশালী আৰু বিষধৰ সাপ, ই অকল মানুহৰে নহয়, আন্যান্য জাৱ-জন্তুৰো শত্ৰু। ই চলত পালে কাকো শুদাই নেৰে। বিপদত পৰা দেখি ইয়াক যদি ৰক্ষা কৰা হয়। ক্ষীণাই শুকাই যােৱা দেখি গাখীৰাে খুওৱা হয়, তথাপিও সি মানুহৰ উপকাৰৰ কথা ভাবি মানুহক দংশন নকৰাকৈ নাথাকে। শত্রু সদায় শত্ৰুৱেই আৰু সি মানহক দংশন কৰাটো স্বভাৱজাত কথা। সেইদৰে দুষ্ট লােকেও উপকাৰীৰ উপকাৰ চিন্তা নকৰি, সদায় অপকাৰ কৰিবলৈকে চেলু বিচাৰি ফুৰে। এতেকে উপকাৰীৰ উপকাৰৰ শলাগ নােলােৱা, অকৃতজ্ঞ সকলৰপৰা সদায় সাৱধানে থকা উচিত।
উলুৰ লগত বগৰী পােৰা যােৱা ভাব বহলাই লিখা
৯। উলুৰ লগত বগৰী পােৰা যােৱাঃউলুৱনিৰ মাজত বগৰী গছ প্রায়ে থকা দেখা যায়। বগৰীৰ ফল হয়; ইয়াক জীৱ-জন্তু, মানুহে খায়; ই জীৱৰ উপকাৰী। উলুৰপৰা মানুহৰ তেনে উপকাৰ নহয়, খেতিৰ বাবে মাটি মুকলি কৰিবৰ সময়ত উলুৱনিত জুই দি পুৰি পেলােৱা হয়; সেই জুইয়ে জীৱ-জন্তুৰ উপকাৰী বগৰীকো পুৰি নাশ কৰে। আনৰ সংগত থকা বাবেই, আনৰ দোষতে বগৰীও পােৰা যায়। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে সংগদোষ মানুহৰ বৰ অপকাৰী। অসৎ সংগত থাকিলে সজ লােকো অনেক সময়ত বিপদত পৰিব লগা হয়। সেইবাবে মংগল কামনা কৰা লােকসকলে অসৎ সংগৰপৰা সদায় আঁতৰত থকা উচিত।
১০। উমৈহতীয়া শ বাহী শ হয়ঃহিন্দুৰ ৰীতিমতে মৃতদেহ বাহী হ’ব নাপায়, সেই বাবেই একেদিনাই কাঠ-সংস্কাৰ কৰা উচিত। কিন্তু কেতিয়াবা তাৰ ব্যতিক্রম হয়; আত্মীয়-কুটুম্ব বা বংশ-পৰিয়াল যদি বেছি হয় তেতিয়া ইজন আহক, সিজন আহক কৰি থাকোতেই বা ইজনে নিয়ক, সিজনে নিয়ক কৈ বাগি ধৰি থাকোতেই ৰাতিয়েই মৃত্যু হােৱা শ, ৰাতি আৰু কাঠ-সংস্কাৰ কৰা নহয় গৈ। পিচদিনা হৈ যায় গৈ আৰু শ-ও বাহী হয়। অর্থাৎ বহুত কৰিবলগীয়া মানুহ থকা উমৈহতীয়া কামবােৰ এইদৰে বাগি ধৰােতে সময় মতে আৰু পৰিপাটিকে হৈ নুঠে। গতিকে উমৈহতীয়া কামবােৰ এইদৰে বাগি ধৰি পেলাই থােৱা উচিত নহয়; গা-লাগি কাম কৰাটোহে উন্নতিৰ পৰিচায়ক।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
ইন্দ্ৰৰ সভাত ফেঁচাৰ কুৰুলি ভাব বহলাই লিখা
১১। ইন্দ্ৰৰ সভাত ফেঁচাৰ কুৰুলিঃ স্বৰ্গৰাজ ইন্দ্র দেৱতাৰ ৰজা। ইন্দ্ৰই ৰাজসভাত দেৱতাসকলৰ সৈতে নানা গুৰুত্বপূর্ণ বিষয়বােৰ গভীৰভাৱে আলােচনা কৰে। ফেঁচা কুলক্ষণীয়া প্রাণী, ইন্দ্ৰৰ ৰাজসভাত কুৎসিৎ ফেঁচাৰ উপস্থিতিয়েই শােভা পায়, তাতে আকৌ কর্কশ আৰু অমংগলীয়া কুৰুলি আৰু অবাঞ্ছনীয়। তাত বিদ্যাধৰী, অপ্সৰী, গন্ধর্বসকলৰ সুললিত গীতহে শােভনীয়, ফেঁচাৰ কুৰুলি হাস্যাস্পদ, ঘৃণনীয় আৰু অশােভনীয়। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে গুৰু-গম্ভীৰ বিষয় আলােচিত গুৰুত্বপূৰ্ণ সভাত, অমংগলীয়া আৰু অপদার্থ লােকৰ উপস্থিতি আৰু বক্তৃতা অবাঞ্ছনীয়।
১২। অজ্ঞানীক জ্ঞান দি মনত পালো কষ্ট, কণীবােৰ ভঙাই পেলাই বাহাে কৰিলাে নষ্টঃ বান্দৰ অতি মূৰ্খ প্রাণী। বৰষুণত তিতি বুৰি জৰুলি জুপুৰি হৈ কষ্ট পােৱা বান্দৰবােৰক টোকোৰা চৰাইবিলাকে নিজৰ উদাহৰণ দেখুৱাই বাহ সাজি ল’বলৈ উপদেশ দিছিল। কিন্তু মূৰ্খ বান্দৰবােৰে বিদ্রুপ কৰা বুলিহে ভাবি টোকোৰাৰ কণীবােৰাে নষ্ট কৰিলে আৰু বাহবোৰাে ভাঙি ছিঙি ধ্বংস কৰিলে। টোকোৰাবােৰে মূৰ্খ বান্দৰবােৰৰ উপকাৰৰ বাবে উপদেশ দিবলৈ যাওঁতে নিজৰহে ঘােৰ অনিষ্ট হ’ল। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে মূৰ্খবোৰক সজ উপদেশ দিলে সিহঁতে ভুল বুজি উপদেশকাৰীৰহে অনিষ্ট সাধন কৰে। এতেকে মূৰ্খক উপদেশ দি লাভ নাই।
১৩। অভ্যসৰ নৰ কৰ্ণ পথে কৰে শৰঃ এজন সৈনিক শৰ সন্ধানত এনে পাৰ্গত আৰু নিপুণ হৈ পৰিছিল যে তেওঁ এগৰাকী তিৰোতা মানুহৰ কেৰু পিন্ধা কাণৰ নিচেই সৰু ফুটাইদিও হেলাৰঙে শৰ সন্ধান কৰিব পাৰিছিল। ইয়াৰদ্বাৰা এই দৃষ্টান্ত দাঙি ধৰা হৈছে যে, অভ্যাস কৃতকার্যতাৰ মূল। অভ্যাসৰ বলত মানুহে অসাধ্য সাধন কৰিব পাৰে; কাম যিমানেই টান নহওক সদায় অভ্যাস কৰি থাকিলে, সি শেষত অতি সহজ হৈ পৰে গৈ। অধ্যৱসায়ৰ যােগেদি কাম কৰাৰ অভ্যাস কৰিব লাগে, তাকে কৰিলে কাণৰ ফুটাই দি শৰ মাৰিব পৰাৰ নিচিনা কঠিন কামাে সহজ হৈ পৰিব।
১৪। আঁঠুৱা চাই ঠেং মেলাঃ মহ নিবাৰণৰ কাৰণে আঁঠুৱা ব্যৱহাৰ কৰা হয়। আঁঠুৱা যিমান দীঘল সেই মতে ঠেং মেলি আঁঠুৱাৰ তলত শুব লাগে। চুটি আঁঠুৱাত দীঘলকৈ ঠেং মেলি দিলে, আঁঠুৱা দাং খাই থাকি মহ সােমাই কামুৰিব, তেতিয়া আঁঠুৱা তৰাৰ কোনাে অর্থই নাথাকিব; তদুপৰি আঁঠুৱাও ফাটিব। গতিকে আঁঠুৱাৰ জোখ অনুযায়ীহে ঠেং মেলা উচিত। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে আয় চাইহে ব্যয় কৰিব লাগে আৰু নিজৰ সামর্থ্য চাইহে কাম কৰিব লাগে। আয়তকৈ ব্যয় বেছি হ'লে ধাৰত পােত খাব লাগিব আৰু সামর্থ্যতকৈ বেছি কৰিব খুজিলে শক্তি ভাঙি গৈ বিপদ ঘটাব।
১৫। এনেই বুঢ়ী নাচনী, তাতে নাতিনীয়েকৰ বিয়াঃ নাতিনীসকল বুঢ়ীমাকসকলৰ বৰ হেপাহৰ আৰু বৰ আদৰৰ। নাতিনীসকলৰ বিয়া বুঢ়ীমাকসকলৰ বাবে তাতােকৈ আনন্দৰ কথা। তাতে যদি বুঢ়ীমাক নাচনী হয় বা ধেমেলীয়া হয়, তেনেহ'লে আনন্দৰ আৰু সীমা নােহােৱা হয়, বুঢ়ীমাকসকল আনন্দত অতিশয় আত্মহাৰা হৈ পৰে। বুঢ়ীৰ নাচোনৰ পাকে সকলােকে আনন্দময় কৰি তােলে। ইয়াৰ দ্বাৰা এইটো বুজা যায় য়ে আনন্দৰ মাজতে যদি আৰু আনন্দৰ কাৰণ উদ্ভৱ হয়, তেনেহ'লে মানুহৰ আনন্দই পাৰ নধৰা হয়; অসীম আনন্দই মানুহক আত্মহাৰা কৰি তােলে।
 |
| Assamese Proverbs |
১৬। এশ গৰু মাৰিলে বাঘৰাে মৰণঃবাঘ অতিশয় হিংস্র জন্তু; ইহঁতে গৰু মাৰে, কিন্তু গাে-বধ মহাপাপ। অধিক গৰু বধ কৰিলে, বাঘৰো মহাপাপ হয়; তাৰ ফলত তাৰ আয়ুস টুটে। তদুপৰি বাঘে গৰু মৰা শুনিলে মানুহেও বাঘক বধ কৰিবলৈ সষ্টম হয় আৰু বাঘৰ অত্যাচাৰ যেতিয়া বাঢ়ি যায়, তেতিয়া যি কোনাে উপায়েৰে মানুহে বাঘ বধ কৰে। অত্যাচাৰ বাঢ়িলে মৰণো ওচৰ চাপি আহে। গতিকেই বাঘৰাে মৰণ হয়। এতেকে মানুহে পাপলৈ ভয় কৰি অসৎ কামৰ পৰা সদায় বিৰত থকা উচিত; নহ'লে পাপ বাঢ়ি গৈ আয়ুস টুটিব আৰু ফলত মৰণ ওচৰ চাপিব।
কিনা হাঁহৰ ঠোঁটলৈকে মঙহ ভাব বহলাই লিখা
১৭৷ কিনা হাঁহৰ ঠোঁটলৈকে মঙহঃ ধন ভাঙি কিনি অনা বস্তুক মানুহে এনেয়ে পােৱা বস্তুতকৈ বহুতাে বেছি মূল্য দিয়ে। সেইদৰে ধন দি কিনি অনা হাঁহৰ কোনাে অংশকে মানুহে পেলাবলৈ ইচ্ছা নকৰে; তাৰ ঠোঁটৰ মাজতাে যেন মঙহ থাকে, এনেভাৱে মঙহ বাছি কুটি উলিয়ায়; আনকি খাব পৰা হ'লে মানুহে ঠোঁটটোকে খালেহেঁতেন। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজোৱা হৈছে যে মূল্য দি অনা বস্তুৰ সামান্য অংশও হানি হ'বলৈ দিয়া উচিত নহয়, সামান্য হানি হােৱা মানেই কিছু অংশ ধনৰ অপব্যয় হােৱা।
কুমলীয়া আদা পাই ভৰিৰে মােহাৰি খােৱা ভাব বহলাই লিখা
১৮। কুমলীয়া আদা পাই ভৰিৰে মােহাৰি খােৱাঃ আদা বুঢ়া হ'লেহে জাল বেছি হয়; কুমলীয়াতে জাল কম। আদা খাব লাগিলে তাৰ ছাল কটাৰীৰে ৰুকি লব লাগে। কিন্তু কুমলীয়া আদাৰ ছাল কোমল বাবে হাতেৰে মােহাৰিয়ে খাব পাৰি। ইয়াত তুচ্ছ কৰি ভৰিৰে মােহাৰি খােৱাৰ কথা কৈছে; (মাহ আদি ভৰিৰে মােহাৰিও মাৰে)। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে কোৱা হৈছে যে ঢিলা মানুহ পালে মানুহে তাৰ সহজতে অপকাৰ কৰিবলৈ উদ্যত হয়। সুচল পাই অপকাৰ কৰা সহজ। কিন্তু সজ লােকে তেনে কাম কৰা উচিত নহয়।
১৯। কুকুৰৰ নেজ দীঘল হয়, নিজে পাৰি বহিবঃ কুকুৰক মানুহে অস্পৃশ্য জীৱ বুলিয়ে ধৰে; তাৰ যদি নেজ দীঘল হয়, তেনেহ'লে সি নিজেহে পাৰি বহিব লাগিব। আনে বহিবলৈ নাযায়। আনহাতে ইহঁত জ্ঞাতি হিংসুক; গতিকে আনকো বহিবলে নিদিয়ে। অর্থাৎ কুকুৰৰ নেজ দীঘল হােৱাৰ পৰা আন কাৰাে উপকাৰ নহয়। সেইদৰে অসৎ লােকেও নানা অসৎ উপায়েৰে ধন ঘটে। অসৎ উপায়েৰে অৰ্জা ধন অসৎ কামতেই খৰচ হয়; তাৰপৰা আনৰ উপকাৰ নহয়। সেইদৰেই কৃপণে চাই থাকিবৰ কাৰণেহে ধন ঘটে; সেই ধন কোনাে লােকৰ উপকাৰত খৰচ কৰা নহয়। এতেকে কেৱল নিজৰ বাবেহে অর্জা ধন, কুকুৰৰ দীঘল নেজৰ তুল্য।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
খঙত পেট কাটি ছমাহলৈ শুকনী খােৱা ভাব বহলাই লিখা
২০। খঙত পেট কাটি ছমাহলৈ শুকনী খােৱাঃ খং মানুহৰ ঘােৰ শত্ৰু। বেছিকৈ খং উঠিলে মানুহে হিতাহিত জ্ঞান হেৰুৱাই পেলায়। কেতিয়াবা নিজকে পাহৰি যায় আৰু কেতিয়াবা এনে হয় যে খঙৰ জালত কি কৰিছে নিজেই ক'ব নােৱাৰা হয়। এনে অৱস্থাত কেতিয়াবা আনৰ অনিষ্ট কৰিব নােৱাৰি নিজৰ পেটকে কাটি লয়। খং যেতিয়া মাৰ যায়, তেতিয়াহে অনুশােচনা আহে আৰু কৃতকর্মৰ বাবে অনুতাপত ভুগিব লগা হয়। নিজৰ পেটৰ ঘা শুকুৱাবলৈ পাছত ছমাহ বা তাতােকৈ বেছিদিন শুকুনী (ঔষধ) খাব লগা হয়। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাব খুজিছে যে খঙৰ জালত মানুহে আনৰ অনিষ্ট সাধন যে কৰেই, নিজৰাে অনিষ্ট সাধন কৰি কষ্টভােগ কৰিব লগা হয়। সেইবাবে মানুহে খঙক লাই নিদি সদায় দমাই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰা উচিত।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
গােৰ মাৰি গংগাত পেলােৱা ভাব বহলাই লিখা
২১। গােৰ মাৰি গংগাত পেলােৱাঃ গংগা হিন্দুসকলৰ পৱিত্ৰ নদী। গংগাত স্নান কৰিলে পাপ খণ্ডন হয় আৰু পুণ্য হয় বুলি হিন্দুসকলৰ বিশ্বাস; আন কি সেই বিশ্বাসতে বহুতে পিতৃ-মাতৃৰ অস্থি গংগাত বিসর্জন দি পৰলােকগত আত্মাৰাে কল্যাণ কামনা কৰে। কোনােবাই কাৰােবাক কষ্ট দিবৰ উদ্দেশ্যে খঙত গােৰ মাৰি দিওঁতে তেওঁ যদি গংগাত পৰে গৈ, তেনেহ'লে তেওঁৰ অযাচিত গংগাস্নান হে হয় আৰু ফলত তেওঁৰ পুণ্য লাভ হয়। অর্থাৎ কোনােবাই কেতিয়াবা কাৰােবাৰ অনিষ্ট সাধন কৰিবলৈ চেষ্টা কৰােতে তেওঁৰ অনিষ্ট নহৈ উপকাৰ হে হয়।
ঘন ঘনকৈ দিবা আলি, তেহে খাবা নানা শালি ভাব বহলাই লিখা
২২। ঘন ঘনকৈ দিবা আলি, তেহে খাবা নানা শালিঃ শালি ধানৰ কাৰণে যথেষ্ট পৰিমাণৰ পানীৰ প্রয়ােজন। সেইবাবে শালিতলীত পানী ৰাখিবৰ কাৰণে আলি দিয়া হয়। মাটি বাম হ’লে পানী সহজে নৰয়। তাৰ কাৰণে আলি ঘনাই দিয়াৰ প্রয়ােজন হয়। আলি ঘন হ'লে পানী ৰ’বই আৰু তেতিয়া বাম মাটিতাে শালি খেতি ভাল হয়। গতিকে নানাবিধৰ ভাল শালি খেতি পাবলৈ হ'লে পথাৰত আলি ঘনাই দিব লাগে। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে কোনাে বিষয়ত সুফল পাব খুজিলে, তাৰ সু-ব্যৱস্থাও ল’ব লাগে। এইষাৰ ডাকৰ বচন।
২৩। চ'তৰ বিহুলৈ ছমাহ থাকোতেই হাত মেলি নচাঃচ'তৰ বিহু অসমীয়া জাতিৰ বৰ মৰমৰ, অতি দৰদৰ; সেয়েহে মানুহে অন্তৰৰ সকলাে আৱেগ, সকলাে অনুভূতি উজাৰি নাচি নাচি, গীত গাই আনন্দ উপভােগ কৰে। আৱেগৰ উচ্ছ্বাসে মানুহক কোনােবা সুখৰ মধুৰ মায়াপুৰীলৈ লৈ যায়। সংসাৰত এনে কিছুমান মানুহ আছে, যি বিহুৰ নামত এনে উত্ৰাৱল যে লাগিলে বিহুলৈ ছমাহেই থাকক, তথাপি বিহুৰ নাম শুনিয়ে উলাহত নাচোন আৰম্ভ কৰি দিয়ে। ইয়াৰ দ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে কিছুমান মানুহে আশা পূৰণৰ চেষ্টা কৰক বা নকৰক, আশাৰ কথা চিন্তা কৰিয়ে বৰ বেছিকৈ উচ্ছ্বাসিত হৈ পৰে; কিন্তু এনে উচ্ছ্বাস সদায় মংগলজনক নহয়।
 |
| Fokora Jujona |
চোৰ গ'লে বুদ্ধি, বৰষুণ গলে জাপি ভাব বহলাই লিখা
২৪। চোৰ গ'লে বুদ্ধি, বৰষুণ গলে জাপিঃ চোৰে যাতে সম্পত্তি চুৰ কৰি নিব নােৱাৰে, তাৰ কাৰণে বুদ্ধি কামত লগালেহে সেই বুন্ধি মূল্যৱান হয়; সেইদৰে বৰষুণত ৰক্ষা পাবৰ বাবেহে জাপিৰ প্রয়ােজন। সেয়ে নহৈ চোৰে সম্পত্তি চুৰ কৰি নিয়াৰ পাছতহে যদি চোৰ খেদাৰ বুদ্ধি ওলায় আৰু বৰষুণত তিতি-বুৰি জুৰুলি-জুপুৰি হােৱাৰ পাছতহে জাপি লােৱা হয়, তাৰপৰা কোনাে কামত নাহে। সেই বুদ্ধিও মূল্যহীন, জাপিও মূল্যহীন। অর্থাৎ অসময়ত ওলােৱা দুয়ােটা উপায়েই মূল্যহীন। এতেকে অনিষ্ট হােৱাৰ আগতেই অনিষ্ট নিবাৰণ উপায় উদ্ভাৱন কৰা উচিত।
২৫। টেঙা আম এবাৰহে বেচিব পাৰিঃমানুহে টেঙা আম খাবলৈ বৰ ভাল নাপায়; সেইবাবে ধন দি কোনেও টেঙা আম নিকিনে। কিন্তু বেঁচোতাই টেঙা আমকে মিঠা আম বুলি ফাঁকি দি বেচে। মানুহে যেতিয়া এবাৰ জানে যে তেওঁৰ আম টেঙা, তেতিয়া দ্বিতীয়বাৰ আৰু কোনেও তেওঁৰ আম নিকিনে। আনকি পাছত যদি মিঠা আমাে বেচিবলৈ আনে, মানুহে আৰু তেওঁক বিশ্বাস নকৰা হয়। এবাৰ ঠগ খালে, মানুহে আগলৈকো ঠগ খাব বুলি ভয় কৰে আৰু সাৱধান হয়। এতেকে যি আনক ফাঁকি দিয়ে, তেওঁক পাছলৈ কোনেও বিশ্বাস নকৰা হয়।
তুলসীৰ লগত কলপটুৱাৰাে মুক্তি ভাব বহলাই লিখা
২৬। তুলসীৰ লগত কলপটুৱাৰাে মুক্তিঃ তুলসীক পৱিত্ৰ জ্ঞান কৰা হয়; সেইবাবে পূজা, সেৱা সকলােতে তুলসী ব্যৱহাৰ কৰা হয়। তুলসী এনেয়ে পৱিত্ৰ, তাতে যাগ-যজ্ঞ; পূজা সেৱা আদিত তুলসীৰ মুক্তি হয়; কলপটুৱা পৱিত্ৰ বস্তু নহয়; কিন্তু পৱিত্র অনুষ্ঠানত তুলসী আদি থবৰ কাৰণেই কলপটুৱাৰে তৈয়াৰী খােল বা ডােঙাৰ প্রয়ােজন হয়, গতিকে পৱিত্র তুলসীৰ স্পৰ্শত কলপটুৱায়াে পৱিত্ৰ হৈ মুক্তি লাভ কৰে। ইয়াৰ দ্বাৰা বুজাব খােজা হৈছে যে যি পৱিত্ৰ, সি আনকো পৱিত্ৰ কৰে আৰু সেয়েহে পৱিত্ৰৰ লগতে মুক্তি লাভৰ সুবিধা পায়। এতেকে সৎ সংগ লােৱা উচিত।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
২৭। ধান পকে মানে টুনিৰ মৰণঃটুনি চৰায়ে পকা ধান খাবলৈ ভাল পায়; গতিকে পকা ধান খাবলৈ ধাননিত জাকে জাকে টুনি পৰে, টুনি পৰিলেই গৃহস্থই নানা উপায়েৰে খেদে; তদুপৰি ধান পকিলে গৃহস্থইও দাই আনে; এনে অৱস্থাত ধান পকালৈ বাট চাই থকা মানেই লঘােণে থাকি টুনিৰ মৰণ হ'ব। সেইবাবে টুনিয়ে ধান পকাৰ আগৰেপৰাই ধান খাবলৈ আৰম্ভ কৰে। মানুহৰ ক্ষেত্ৰতাে এনে কথাই খাটে। ঘৰত যেতিয়া খাবলৈ ভাত নাথাকে, তেতিয়া ধান পকালৈ বাট চাই নােখােৱাকৈ লঘােণে জীয়াই থাকিব নােৱাৰি। সেইবাবে ধান পকালৈকে জীয়াই থাকিবলৈ হ'লে, অন্য উপায়েৰে উপার্জন কৰি জীৱিকাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগিব, নহ'লে মৰণ নিশ্চিত। এতেকে জীৱিকাৰ উপায় ওলােৱাৰ আগতে মানুহে জীয়াই থকাৰ আগতীয়া ব্যৱস্থা কৰি ল'ব লাগে।
২৮। ধাৰে কাটিলেও কটা, গাদিৰে কাটিলেও কটাঃ দা-ৰ ধাৰেৰে কাটিলে সহজতে কটা যায়, গাদিৰে সহজতে কটা নাযায়। কিন্তু তথাপি বহু কষ্টৰ মুৰত কটা যায়। ধাৰেৰে কাটক বা গাদিৰেই কাটক দয়ােটাই কটা কার্যই আৰু দুয়ােটাৰে পৰিণাম একেই। কেৱল কার্য সম্পাদন কৰাৰ ধৰণটোহে বেলেগ। সেইদৰে প্রত্যক্ষভাৱেই কৰক বা পৰোক্ষভাৱেই কৰক অপকাৰ সদায় অপকাৰেই, সি অন্য কিবা হ'ব নােৱাৰে। এতেকে নিজেই বা আনৰ হতুৱাইও মানুহে মানুহৰ অপকাৰ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা অনুচিত।
 |
| Proverbs |
নাও বুৰিলেও টিঙৰপৰা ননমা ভাব বহলাই লিখা
২৯। নাও বুৰিলেও টিঙৰপৰা ননমাঃ নাৱৰ গুৰিয়ালজনৰ যিদৰে দায়িত্ব বেছি, সেইদৰে মানাে বেছি, সেইবাবে তেওঁৰ অহংকাৰো বেছি। নাৱৰ ওখ টিঙত বহি তেওঁ মাত্র গুৰি ধৰে; বাকী নাৱৰীয়াসকলে তেওঁৰ আদেশত নাও বায়। কেতিয়াবা কোনাে দুৰ্ঘটনাত যদি নাও বুৰিবও লগা হয়, তথাপি টিঙৰপৰা নামিবলৈ ইচ্ছা নকৰে; জানােচা সন্মান হানি হয়, গর্ব খর্ব হয়। সেইদৰে সংসাৰত এক শ্ৰেণীৰ মানুহ আছে, তেওঁলােকে সদায় আনতকৈ এখােপ ওপৰত থাকিবলৈ বিচাৰে; তেনে মানুহে হাজাৰ বিপদত পৰিলেও বা সৰ্বস্বান্ত হৈ গ'লেও অহংকাৰৰ কাৰণে তললৈ নানামে। এনে লােক অহংকাৰৰ কাৰণেই আনৰ সহানুভূতিৰ পৰাও বঞ্চিত হয়।
৩০। পৰৰ মূৰত খােৱা, ভটীয়া নাৱত যােৱাঃ যি মানুহে পৰৰ উপাৰ্জনৰ ওপৰতে খায়, তেওঁলােকে পৰিশ্ৰমৰ বাবেও চিন্তা কৰিব নালাগে আৰু উপাৰ্জনৰ বাবেও চিন্তা কৰিবৰ প্রয়ােজন নাই। এওঁলােক সুবিধাবাদী আৰু কর্মবিমুখ। সেইদৰে ভটীয়নি সোঁতত নাও মেলি দিয়াও অতি সহজ; সোঁতেই নাও চলাই লৈ যায়; কেৱল গুৰি ধৰি পােনাইহে যাব লাগে। এনে সুবিধা কোনাে মানুহেই এৰি দিব নােৱাৰে। সংসাৰতাে এনে সুবিধাবাদী অনেক লােক আছে; তেওঁলােকে ৰঘুমলাৰ দৰে পৰৰ ওপৰতে মহাসুখে খাই-বৈ নিশ্চিন্ত মনে আৰু বিনা কষ্টে জীয়াই থাকে। পিচে এনে মানুহ বিপদত পৰিলে উদ্ধাৰৰ কোনাে উপায় নাথাকে।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
৩১। ফটা কঁথা তিতে মানে গালৈহে গধুৰঃ ফটা কাপােৰ জাপ জাপ কৰি কঁথা তৈয়াৰ কৰা হয়, ই যথেষ্ট ডাঠো হয় আৰু গধুৰাে হয়। দুখীয়া মানুহে জাৰত ইয়াকে গাত লৈ জাৰৰপৰা ৰক্ষা পায়। গাত কঁথা লৈ পানীয়েদি গলে সাবধান হ'ব লাগে; কাৰণ কঁথা পানীত তিতিলে বৰ গধুৰ হয়; নিবও নােৱাৰি থবও নােৱাৰি, ভালুকৰ সংগী হৈ পৰে; আনহাতে সিয়েই দুখীয়াৰ জাৰ নিবাৰণৰ সম্বল, এতেকে এৰি থৈ যােৱাও টান। গতিকে সি যাতে নিতিতে তাৰ কাৰণে সাৱধান হােৱা উচিত। এই কথাৰে ইয়াকে বুজাইছে যে কৰিবলগীয়া কাম সময় মতে কৰি যাব লাগে; কাম পেলাই থওঁতে থওঁতে বােজা বাঢ়ি গৈ থাকিব; শেষত সমাধান কৰাৰ উপায় বিচাৰি নােপােৱা হ'ব।
৩২। ফিৰিঙতিৰপৰা খাণ্ডৱদাহ হয়ঃ খাণ্ডৱ এখনি বিশাল আৰু বিস্তীর্ণ অৰণ্য আছিল। শত-সহস্র পশু-পক্ষী, জীৱ-জন্তুৰ ই আছিল আবাসভূমি। অগ্নি দেৱতাৰ পৰিতৃপ্তিৰ কাৰণে ইয়াক অর্জুনে দাহন কৰিছিল; ফলত অৰণ্য আৰু তাৰ হাজাৰ-বিজাৰ জীৱ-জন্তু ভস্মীভূত হৈ গৈছিল। সামান্য এটা ফিৰিঙতিয়েই সুবিশাল খাণ্ডৱ অৰণ্য ছাইত পৰিণত কৰিছিল। সেইদৰে সামান্য একোটা ঘটনাৰপৰা বিৰাট ধ্বংস কার্য সংঘটিত হ'ব পাৰে; এতেকে সামান্য বস্তু বা ঘটনা বুলি আওহেলা নকৰি তাৰ পৰা হ'ব পৰা অনিষ্ট যাতে হ'ব নােৱাৰে, তাৰ কাৰণে তাক আদিতেই নােহােৱা কৰিব লাগে।
৩৩। বেজীৰ জলাকো মনে কুঠাৰৰ জলাকো নমনেঃ বেজীৰ জলা নিচেই সৰু; তাক সহজে মনিব নােৱাৰি, কুঠাৰৰ জলা ডাঙৰ; তাক সহজে মনিব পৰা যায়। ইয়াত বিপৰীতভাৱে সৰু কথালৈকো মন দিয়া, অথচ ডাঙৰ কথালৈকো মন নিদিয়াৰ বিষয়ে কৈছে। বহুতাে লােক আছে যি ডাঙৰ কামত দুপইচা খৰচ কৰিবলৈকো টান পায়। অথচ অনেক সৰু আৰু অলাগতিয়াল কামত হাজাৰ টকা খৰচ কৰিবলৈকো কুণ্ঠাবােধ নকৰে। এনে মানুহ, যি ক্ষেত্ৰত উদাৰ হােৱা উচিত, তেনে ক্ষেত্ৰত উদাৰ নহৈ অনুচিত ক্ষেত্ৰতহে উদাৰ হয়।
৩৪। মহন্তৰ চিন মাহনিতঃ লহপহকৈ হােৱা, লােমালুমে লাগি থকা মাহনিত সােমালে দুটা মাহ ছিঙি খাবলৈ বা দুজোপা উঘালি আনি খাবলৈ স্বাভাৱিকতে লােভ লাগে। এই লােভ সামৰা বৰ টান; অথচ তাৰপৰা সামান্য হলেও গৰাকীৰ হানি হয়। লােভৰ বশৱৰ্তী সাধাৰণ মানুহৰ সেই কথা চিন্তালৈ নাহে, গতিকে মাহনিত সােমালে মাহ খাবই। কিন্তু যি সকল জ্ঞানীলােক তেওঁলােকৰ বিবেচনাই সেই কথা ঢুকি পায় বাবে লােভ সম্বৰণ কৰে। যি সকল প্রকৃত মহন্ত অর্থাৎ জ্ঞানী তেওঁলােকক ভােগৰ সম্ভাৰৰ মাজত সহজে চিনি পােৱা যায়; তেওঁলােকে হাজাৰ ভােগৰ সামগ্ৰীৰ মাজতাে লােভ সম্বৰণ কৰি চলে। এতেকে যি ভােগৰ উভৈনদী সম্ভাৰ পায়াে লােভ সম্বৰণ কৰে, তেওঁহে প্রকৃত মহন্ত।
 |
| Proverbs |
৩৫। ৰাইজে নখ জোকাৰিলে নৈ বয়ঃ এটোপ এটোপ পানী লগ হৈয়ে নদীৰ সৃষ্টি হয়; সেইদৰে একত্রিত হােৱা অজস্র মানুহৰ নখৰ আগত উঠা এটোপ এটোপ পানী মিলিত হৈও একোখন নদীৰ সৃষ্টি হ'ব পাৰে; আৱশ্যক মাত্র একত্রিত কৰাৰ। সেইদৰে বহুতাে মানুহ এক হৈ প্রত্যেকেই অলপ প্রচেষ্টা আগবঢ়ায়ো একোটা মহৎ কার্য সম্পাদন কৰিব পাৰে। এপইচা, দুপইচাকৈ ৰাইজে আগবঢ়োৱা বৰঙণিৰ দ্বাৰাই বর্তমান যুগত একো একোটা মহৎ শিক্ষানুষ্ঠান গঢ়ি তুলিছে। এতেকে ৰাইজৰ সন্মিলিত শক্তিয়ে জগতত বহুত মহৎ কার্য সম্পাদন কৰিব পাৰে।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
৩৬। লােকলৈ বুলি হুল পুতি নিজে মৰে ফুটিঃ বিন্ধাই হুলৰকাম; ই আপােন পৰনাজানে। ঈর্ষাপৰায়ণলােকে আনক বিন্ধক বুলিঅহা যােৱা কৰা বাটতবা বাৰীৰ ঢাপত হুলপুতি থয়। কিন্তুকেতিয়াবা পাহৰাতে সেইফালে গ'লে বাজানিও ভালকৈ মন নকৰাৰকাৰণে নিজেই সেই হুলতপৰি আঘাত পাব লগাহয়। অর্থাৎপৰক আঘাত দিবলৈ চিন্তাকৰােতে নিজেই সেই আঘাতপাব লগা হয়।এতেকে আনৰ অহিত চিন্তাকৰা অযুগুত।
৩৭। সাপ মাৰি নেগুৰত বিহ থােৱাঃসাপ হিংস্ৰ আৰু বিষধৰ প্রাণী। ইয়াৰ হেনাে নেগুৰতাে বিষ থাকে আৰু ছাটি মাৰি দিলেও বিষ লাগি মানুহ মৰে। সাপক কোবাই মাৰিলেও বহু সময়লৈকে নেগুৰডাল জীয়াই থাকে। গতিকে তাৰপৰা বিপদৰ সম্ভাৱনাও থাকে। সেইবাবে সাপ মাৰিলে নেগুৰডালাে কোবাই ভালকৈ মাৰিব লাগে। ইয়াৰ দ্বাৰা এইটো বুজাইছে যে শত্ৰুৰ মুঠেই চিন থােৱা অনুচিত। শত্ৰুক সম্পূর্ণৰূপে নির্মূল কৰি ভৱিষ্যতে যাতে কোনাে অনিষ্ট সাধন কৰিব নােৱাৰে, তাৰ ব্যৱস্থা কৰিব লাগে।
৩৮। শাকত নাখায় লােণ, পিটিকাত যায় তিনিগুণঃ শাকত লােণ নিদিলে খাবলৈ সােৱাদ নহয়। কিন্তু এই কথা জানিও কোনােৱে অধিক লােণ খৰচ হােৱাৰ ভয়ত শাকত লােণ নিদিয়ে বা দিলেও খুব কমকৈ দিয়ে; ইয়াৰ ফলত লােণ ৰাহি হয়। আনহাতেদি আলু, বেঙেনা, মাছ আদিৰ পিটিকা কৰােতে অ'ত অকণমান ত'ত অকণমান লােণ দিওঁতে তাতােকৈ বেছি হে লােণ খৰচ হয়। অর্থাৎ এহাতেদি ৰাহি কৰিবলৈ বিচাৰােতে আনহাতেদি দুগুণে। ব্যয় হে হয়। এতেকে মানুহে সকলাে দিশ বিবেচনা কৰি চাইহে, কাম কৰা উচিত।
৩৯। হৰিণাৰ মাংসই বৈৰীঃ হৰিণাৰ মাংসৰ প্রতি মানুহৰ লােভ স্বাভাৱিক। কাৰণ ই সােৱাদ আৰু সহজে জীণ যায়। আনহাতে হৰিণ অতি নিৰপৰাধী, নিৰীহ আৰু দেখাতো বৰ শুৱনি। তথাপি তাৰ মঙহৰ কাৰণেই তাৰ সৌন্দর্য আৰু নিৰীহতালৈ লক্ষ্য নকৰি বধ কৰে। অর্থাৎ মাংসই তাৰ শত্ৰু হ'ল। সেহদৰে বহুতৰ অজস্র সম্পদ থকাৰ বাবেই তাৰ লােভত আৰু প্রতিহিংসাত শত্রু বাঢ়ে; তেওঁৰ বাবে সম্পদেই শত্রু; আন কাৰােবাৰ ক্ষেত্ৰত সৌন্দর্যৰ বাবে নানা অনর্থ আৰু অঘটন ঘটে; তেনে লােকৰ বাবে সৌন্দর্যই শত্রু।
 |
| Fokora Jujona |
৪০। যি মূলা বাঢ়িব তাৰ দুপাততে চিনঃ অংকুৰিত হােৱা মূলা পুলি এটা আগলৈ ভাল হ’ব নে নহয়, তাৰ চিন সৰুতেই পােৱা যায়। যিটো মূলা পুলি ভাল হ'ব, সি দুপতীয়াতে লহপহকৈ ধুনীয়াকৈ বাঢ়ি আহিব; যিটো কেৰুণীয়া হ'ব, সি দুপতীয়াতে মেমেৰা হ'ব; এতেকে ভাল বেয়াৰ চিন সৰুতেই পােৱা যায়। এই কথা সকলাে ক্ষেত্ৰতে খাটে। খেতি এডৰা লহপহকৈ বাঢ়ি আহিলে, ভৱিষ্যতে নিশ্চয় প্রচুৰ ফলদায়ক হ'ব। সেইদৰে যি ল’ৰা শৈশৱতেই সজ হ'ব, কামত আগৰণুৱা হ'ব, আৰু তীক্ষ্ণ বুদ্ধিসম্পন্ন হ’ব সি ভৱিষ্যত জীৱনতাে সকলােতে অগ্রণী আৰু প্রতিভাৱান হ'বই।
ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা
৪১। হলা গছত আটায়ে বাগী কুঠাৰ মাৰেঃ থিয় হৈ থকা গছ এজোপা কাটোতে যথেষ্ট সময় লাগে, কষ্টও লাগে। কিন্তু এজোপা হালি থকা গছ বৰ সহজতে আৰু কম সময়তে কাটিব পাৰি। বগা লগাই অলপমান কাটি দিলেই সি সহজে বাগৰি পাৰিব। সেইবাবে তাক যেয়ে সেয়ে বগা লগাই কাটিব বিচাৰে; কিন্তু থিয় হৈ থকা গছজোপা কষ্ট কৰিব লাগে বাবেই কাটিব নােখােজে। ইয়াৰদ্বাৰা এইটোকে বুজাইছে যে দুর্বল বা বিপন্ন লােকৰ অতি সহজে বিপদ ঘটাব পাৰি আৰু তেওঁলােকক কাতৰাে কৰাব পাৰি; কিন্তু গজ-গজীয়া, বলী, সম্পদশালী লােকক নােৱাৰি। এতেকে দুর্বলীক বেছি দুর্বল কৰিবলৈ আঘাত কৰা অনুচিত।
৪২। হস্তীৰো পিচলে পাৱ সজ্জনৰাে বুৰে নাওঃ হাতী শক্তিশালী জীৱ। তাৰ ভৰিও মােটা আৰু শকত। সেইবাবে সহজে আৰু সাধাৰণতে পিচল নাখায়। কিন্তু কেতিয়াবা হঠাতে খােজকঢ়াৰ এনে ব্যতিক্রম ঘটি যায় যে হাতীও পিচলিবলৈ বাধ্য হয়। সেইদৰে সজ্জন সকলাে সদায় সৎ পথত থাকি আনৰ হিত সাধনেই কৰে। তেওঁলােকে নৌকা যাত্রা কৰিলেও সহজভাৱেই কৰে; সাৱধানাে হয়; গতিকে তেওঁলােকৰ নাও বুৰিব নােৱাৰে। কিন্তু কেতিয়াবা এনে দুর্ভাগ্যই লগ লয় যে তেওঁলােকৰ নাৱাে বুৰি যায়। ইয়াৰদ্বাৰা ইয়াকে বুজাইছে যে সকলো প্রাণীয়েই ভাগ্যৰ অধীন। গতিকে বিপদ-সম্পদ সকলােৰে ভাগ্যতে ঘটে।
৪৩। জী ভালেই জোঁৱাই ভাল আপােন ভালেই জগত ভালঃ জোঁৱাই পৰৰ সন্তান। সেইবাবে ভাল হ'ব নে নহয়, সজ নে অসজ, সতকাই কোৱা টান। কিন্তু জীয়াৰীজনী নিজৰ বাবে ভাল নে বেয়া সহজেই ক'ব পাৰি। আনহাতেদি জীয়াৰী যদি ভাল হয়, তেনেহ'লে জোঁৱাই যেনেকুৱাই নহওঁক, তেওঁক গঢ় দি ভাল কৰি ল'ব পাৰে। অর্থাৎ জী ভাল হ'লে, জোঁৱাইকো যিকোনাে প্রকাৰে ভাল কৰি ল'বই। সেইদৰে নিজে ভাল হ'লে আনেও ভাল পাব আৰু নিজ গুণৰ বলত আনকো ভাল কৰি ল'ব পাৰিব। এতেকে নিজৰ চৰিত্ৰৰ ওপৰতেই ভাল-বেয়া সকলাে নির্ভৰ কৰে।
৪৪। আপদৰ মাত আকালৰ ভাতঃ বিপদৰ বন্ধুহে আচল বন্ধ। বিপদৰ সময়তহে মানুহক মানুহ লাগে। বিপদৰ সময়ত সামান্য এপদ বস্তু দিলেও বহুত সহায় হয়, বস্তু দি সহায় কৰিব নােৱাৰিলেও সহানুভূতি জনাই এষাৰ মাত দিলেও মানুহে বহুতাে সকাহ পায়, সাহ বাঢ়ে। সেইদৰে আকালৰ সময়ত সামান্য এমুঠি ভাত দি সহায় কৰিলেও পৰম ধৰ্ম হয় আৰু জীৱকো সহায় কৰা হয়। বিপদত এষাৰ মাত দিয়া আৰু আকালত এমুঠি ভাত দিয়া দুয়ােটাই পৰম ধৰ্ম আৰু মহৎ উপকাৰ। তাকে কৰিব পৰাটোৱেই প্রকৃত মানৱ ধর্ম।
 |
| Fokora Jujona In Assamese |
৪৫। মুখতে বঁটা পায়, মুখতে কটা যায়ঃ মানুহক মুখেই তাৰিবও পাৰে, মুখেই মাৰিবও পাৰে। মুখেৰে কথা কোৱা যায়; সেই কথা ক'ত কেনেকৈ ক'ব লাগে, বা কি পৰিস্থিতিত কেনেভাৱে কথা ক'ব লাগে তাক মানুহে জনা উচিত। মুখ আছে বুলিয়েই যেতিয়াই যিহকে তিহকে কোৱাৰ ফলত মানুহ বিপদত পৰে। কথা সুন্দৰকৈ, সময়ােপযােগীকৈ সজাই-পৰাই ক'ব পাৰিলে মানুহৰ পৰা প্রশংসা পােৱা যায় আৰু মানুহকো আপােন কৰি ল'ব পাৰি; সেয়ে মুখৰ বঁটা। কিন্তু কথা ক’ব নাজানি য’তে ত’তে, যিহকে তিহকে ক’লে মানুহৰ অপ্রিয়ভাজন হ'ব লগা হয়; ফলত শত্ৰু বাঢ়ে আৰু বিপদো আহে; সিয়েই কটা যােৱাৰ তুল্য। এতেকে সদায় মুখক বশ কৰি ৰাখি জুখি-মাখি কথা কোৱা উচিত।
বুঢ়াৰ কথা নুশুন ডেকা, টানত পৰি কিয় কেঁকা ভাব বহলাই লিখা
৪৬। বুঢ়াৰ কথা নুশুন ডেকা, টানত পৰি কিয় কেঁকাঃ বুঢ়াসকলেই সংসাৰৰ আটাইতকৈ অভিজ্ঞ লােক। তেওঁলােকে জীৱনত বহুতাে দেখি-শুনি, শিকি-বুজি বহুতাে অভিজ্ঞতা অর্জন কৰে। তেওঁলােকৰ অভিজ্ঞতা পুষ্ট জ্ঞানেৰে ডেকাসকলকো নানা উপদেশ দি, সজ বাট প্রদর্শন কৰি জীৱন সুন্দৰ আৰু মঙ্গলময় কৰি ল'বলৈ পৰামর্শ দিয়ে। ডেকাসকলে বয়সৰ স্বভাৱজাত উতনুৱামিৰ কাৰণেই তেওঁলােকৰ উপদেশ অমান্য কৰি অবাটে গৈ পাছত পৰিণাম ভােগ কৰিবলগীয়া হয়। কেতিয়াবা ঘােৰ বিপদতাে পৰি ককবকাব লগা হয়। এতেকে বুঢ়াসকলৰ উপদেশ শিৰােধার্য কৰি জীৱনৰ বাটত বাট বুলা উচিত।
অ বৰ্ণ/আখৰৰ ফকৰা-যােজনা/Fokora Jujona (Proverbs) অৰ্থ আৰু ভাব বহলাই লিখা সমূহ তলত দিয়া হল:
অধিক মাছত বগলী কণা:বহুত বেছি বিকল্প থাকিলেতাৰ মাজৰ পৰা এটাবাছনি কৰা অসুবিধা হয়।
বগলীয়েমাছ খাই ভাল পায়। ইমাছ ধৰাৰ ক্ষেত্ৰতো অত্যন্তপাৰ্গত। কিন্তুচৌদিশে মাছৰ উভৈনদী হ'লে কোনটো ধৰোঁকোনটো নধৰোঁ হৈ বগলীয়েমাছ ধৰিব নোৱাৰা হয়। সেয়েহেঅত্যধিক বিকল্পৰ ক্ষেত্ৰত বাচ-বিচাৰ কৰিথাকোঁতে বাছনিত ভুল হোৱাৰবা বাছনি কৰিব নোৱাৰানহ'বলৈ এই যোজনাৰদ্বাৰাসঁকিয়াই দিয়া হৈছে।
অভ্যাসৰনৰ, কৰ্ণপথে কৰে শৰ: নিয়মিতঅভ্যাস কৰিলে যিকোনো কামেইসহজে কৰিব পাৰি।কাণৰ কেৰু বা থুৰীয়াপিন্ধা ফুটাটো সৰু।ইয়াৰ মাজেৰে কাঁড় মৰাৰঅভ্যাস কৰিবলৈ কাঁড়ীজন অত্যন্তপাৰ্গত নহ’লে লক্ষ্য হোৱাব্যক্তিজনৰ প্ৰাণ যোৱাৰো আশংকাথাকে। কিন্তুঅভ্যাস কৰিলে মানুহ ইয়াতোপাৰ্গত হয়। সেয়েঅভ্যাস কৰিলে টান কামোকৰিব পৰা যায় বুলিএই যোজনাৰদ্বাৰা অনুপ্ৰাণিত কৰা হৈছে।
অধিক ভোজন পেটলৈ বেয়া:যিকোনো বস্তুৰে প্ৰয়োজনতকৈবেছি হোৱাতো বেয়া।ভোজন বা খাদ্য মানুহৰবাবে অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয়। কিন্তুঅত্যধিক ভোজনৰ ফলত শৰীৰৰঅনিষ্ট হোৱাৰহে সম্ভাৱনা। তেনেদৰেযিকোনো কামৰ ক্ষেত্ৰতে এইকথা প্ৰযোজ্য। প্ৰয়োজনাধিকউপভোগ/ ব্যৱহাৰৰ ফলত উপকাৰী বস্তুৰপৰাও অপকাৰ হ’বপাৰে।
অতি ভক্তি চোৰৰ লক্ষণ
অতিপাতশলাগণি ফুচুলনিৰ চিন, আপুনি আঁতৰিযাবা তাক কৰি ঘিণ:প্ৰয়োজনাধিক বা অহৈতুক তোষামোদৰঅন্তৰালত সাধাৰণতে ন্যস্তস্বাৰ্থ জড়িত থাকে।গতিকে এনে তোষামোদত ভোলগৈ কামত প্ৰবৃত্ত হ'লে ভালতকৈ বেয়াহোৱাৰহে সম্ভাৱনা অধিক। গতিকেইয়াক চিনি পাই এনেউচতনিত ভোল যোৱাৰপৰা বিৰতথকাই ভাল।
অভাবতস্বভাব নষ্ট: অতি প্ৰয়োজনপৰিলে সৎ মানুহ এজনেওঅসৎ কাম কৰিব পাৰে। মানুহসাধাৰণতে পৰিস্থিতিৰ দাস। গতিকেকোনো কাৰ্য্যৰ ভাল-বেয়া বিচাৰকৰোঁতে কৰ্তাই কি পৰিস্থিতিতপৰি এনে কাৰ্য্য কৰিছেসেয়াও বিবেচনা কৰি চোৱা উচিত।
অচিন কাঠৰ থোৰা নলগাবা:ঢেঁকীৰ থোৰাটো মজবুত হ’ব লাগে, অন্যথাভাগি গৈ অনিষ্ট কৰিবপাৰে। ঢেঁকীথোৰাৰকামটো অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ - ইয়াক আগৰ দিনতচাউল খুন্দাৰপৰা আৰম্ভ কৰি বাৰুদখুন্দালৈকে বিভিন্ন গুৰুত্বপূৰ্ণ কাৰ্য্যত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল।সেয়ে উপযুক্ত পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা নকৰাকৈ এনে কামৰবাবে যিকোনো কাঠ বাছনিকৰিলে ভাগি গৈ কামতবাধা বা অথন্তৰ কৰিবপাৰে। তেনেদৰেগুৰুত্বপূৰ্ণ কামত অচিনাকি মানুহবা উপাদান বা আহিলাব্যৱহাৰ কৰা অনুচিত।
অল্প বিদ্যা ভয়ঙ্কৰী: আধৰুৱাজ্ঞান যিকোনো ক্ষেত্ৰত বিপদজনকহ’ব পাৰে।
অবুজনকবুজোৱা, ঢেৰুৱা ঠাৰী সিজোৱা: ঢেৰুৱা ঠাৰী যিমান সিজালেওনিসিজে, ঠিক তেনেদৰে যিবুজিব নোখোজে তাক যিমানবুজাব চেষ্টা কৰিলেও লাভনাই।
অবাবততৰ্ক কৰা মুৰ্খৰ চিন:মুৰ্খইহে যেতিয়াই তেতিয়াই তৰ্ক কৰি থাকে, জ্ঞানী মানুহে পৰিস্থিতি চাইহেতৰ্ক কৰে।
অকলশৰীয়াপহু, গায়ে মূৰে খহু: অকলশৰীয়া মানুহৰ বেমাৰ-আজাৰহ’লেও চোৱা চিতাকৰা মনুহৰ অভাৱ।
অথাই সাগৰত কাঠি-জালবোৱা: অপ্ৰয়োজনীয় কাম কৰা।
অনভ্যাসেহত বিদ্যা: বহুদিন অভ্যাস নকৰিলেজনা বিদ্যাও নজনা হৈ যায়
অহঙ্কাৰেইপতনৰ মুল (নীতি-বচন)
আ বৰ্ণ/আখৰৰ ফকৰা-যােজনা/Fokora Jujona (Proverbs) অৰ্থ আৰু ভাব বহলাই লিখা সমূহ তলত দিয়া হল:
আগফালেতেঁতেলী পিছফালে ঔ, সেই ঘৰমানুহৰ উঠিবৰ হ’লনে নৌ?: যি ঘৰৰচাৰিওফালে ডাঙৰ ডাঙৰ গছেআগুৰি থাকে, সেই ঘৰতৰাতিপুৱা সূৰ্য্যৰ পোহৰ ভালদৰে নপৰে, সেয়েহে সেই ঘৰৰ মানুহেৰাতিপুৱা পলমকৈ উঠে।
আইৰ সমান হ'বকোন, নৈৰ সমান ববকোন: মাকৰ সমান মৰমকোনেও কৰিব নোৱাৰে, যেনেকৈনৈৰ সমান পানী কোনেওবব নোৱাৰে।
আইয়েচায় মুখলৈ, ঘৈণীয়ে চায়হাতলৈ: পুৰুষ এজন ঘৰলৈআহিলে মাকে মুখলৈ চায়, তেওঁ খোৱা লোৱা ভালদৰেকৰিছে নে নাই চাবলৈ; আনহাতে ঘৈনিয়েকে হাতলৈ চায় তেওঁলৈকি আনিছে চাবলৈ।
আছে গৰু নাবাই হাল, থকাতকৈ নথকাই ভাল: থকাসম্পদ এটা যদি ব্যৱহাৰকৰা নহয়, তেনেহ’লেসেয়া নথকাই ভাল।
আঁঠুৱাচাই ঠেং মেলিবা:
অল্প আৰ্জন বিস্তৰ ভোজন, সেই পুৰুষৰ দৰিদ্ৰ লক্ষণ:যিমান সামৰ্থ্য সিমানহে খৰচ কৰিব লাগে, নহ’লে বিপদত পৰিবলাগে।
আদাক দেখি উঠিল গা, কেঁটুৰিয়ে বোলে মোকো খা:সামৰ্থ্য নাথাকিলেও আনক দেখি কোনোকাম কৰিবলৈ যোৱা। আদা আৰু কেঁটুৰি দেখিবলৈএকে, কিন্ত আদা হেখোৱাত ব্যৱহাৰ হয়, কেটুৰি কোনোকামত ব্যৱহাৰ নহয়।
আনলৈ হূল পুতি নিজেমৰে ফুটি: আনৰ অনিষ্টকৰাৰ চেষ্টা কৰিলে নিজৰেঅনিষ্ট হয়।
আপোন ভালেই জগত ভাল:যি নিজে ঠিক থাকে, তেওঁৰ বাবে বাকী সকলোঠিকেই থাকে।
আহক বাৰিষা কাটক ধান, ৰৈ যা ভিনিহি খাইযা ভাত: ভবিষ্যতত কোনোকাম হ’ব বুলি আশাকৰি বহি থাকি লাভনাই।
আছে হেংদাং, লোৱা নাই; ল'লে হেংদাং চাৰণনাই বা আছে বেক্ৰাদা, লোৱা নাই; ল'লে বেক্ৰা দাচাৰণ নাই: যুঁজিবলৈ আগবাঢ়িনাহিলে কাৰোবাক দুৰ্বলী বা ভয়াতুৰ বুলিভাবিব নালাগে। খংউঠিলে সকলোৱেই ভয়ংকৰ হৈ উঠিবপাৰে।
আপোনাৰনাক কাটি সতিনীৰ যাত্ৰাভংগ: নিজৰ অনিষ্ট কৰিহ’লেও শতৰুৰ অনিষ্টকৰা - অৰ্থত ব্যংগ কৰিএই যোজনা ব্যৱহাৰ কৰাহয়। সাধাৰণতেএগৰাকী সতিনীয়ে অন্য সতিনীক ভালনাপায় আৰু শত্ৰুতা আচৰণকৰে বুলি ভবা হয়। কেতিয়াবাএনে আচৰণ এনে পৰ্যায়লৈযাব পাৰে (হাস্যাৰ্থত) যেএগৰাকীয়ে আনগৰাকীক ক'ৰবালৈ ওলাোৱাৰআগতে অমংগল জাতীয় কামকৰি দেখুৱায়।
কেতিয়াবাশত্ৰুতা এনে অবিবেচনাপূৰ্ণ পৰ্যায়লৈগতি কৰে যে এজনেকেৱল শত্ৰুৰ অনিষ্ট কৰাৰখাতিৰতে এনে আচৰণ কৰিবলৈপাচ নোহোঁহকে। হিতাহিতজ্ঞানশুণ্য হৈ কৰা এনেআচৰণে ব্যক্তি বা সমাজৰ অনিষ্টকৰে। সেয়েএনে নকৰিবৰ কাৰণে এইযোজনাৰ জৰিয়তে ব্যংগ আৰোপ কৰিএনে অবিবেচক কাৰ্য্যৰপৰা মানুহক দুৰত ৰাখিবলৈপ্ৰয়াস কৰা হৈছে।
আৰ চিগা চুলি, তাৰচিগা চুলি, বান্ধি যাওঁনেঘেৰী খোপা: লোকৰ বস্তুসংগ্ৰহ কৰি ব্যৱহৰ কৰা।
আৰৈতকৈউখুৱাৰ খচখচনি বেছি
আলিবাটতচুৰিয়াৰ ফেৰ, ঘৰত ঢকুৱাৰবেৰ: ঘৰত যিমান আছেবাহিৰত তাতকৈ বেছি দেখুওৱা।
আগ তপা লনী, মাজতপা ধনী, পিছ তপাশনি (ডাকৰ বচন): যিমানুহৰ মাজ মুৰটো তপা, তেওঁ ধনী হ’ববুলি ভবা হয়। যি মানুহৰ পিছ মুৰটোতপা, তেওঁৰ দিন ভালনহ’ব বুলি ভবাহয়।
আগফালেদুৱাৰ দাং, পাছফালে ধোবাং-বাং: আগফালৰ দুৱাৰভালদৰে মাৰি পিছফালৰ দুৱাৰখোলা ৰখা। অৰ্থাৎঅনৰ্থকভাৱে কোনো কাৰ্য্য কৰা।
আগৰ হাল যিফালে যায়, পাছৰ হালো সিফালে যায়: নেতৃবৃন্দ যিফালে যায় অনুসৰণকাৰীসকলো সেইফালে যায়।
আপোন হাত জগন্নাথ, পৰতআশ, বনত বাস: নিজৰকাম আনে কৰি দিববুলি ৰৈ থকিলে বিপদতপৰিব লাগে, সেয়েহে নিজেকৰিব লাগে।
আহু চাবা গধূলি, শালিচাবা পুৱা, জাকৈ বাওঁতেছোৱালী চাবা কোন কেনেকুৱা(ডাকৰ বচন): আহু ধানগধূলি চাব লাগে, আনহাতেশালি ধান ৰাতিপুৱা চাবলাগে। ঠিকতেনেদৰে ছোৱালী চাবলৈ হলেজাকৈ বাই থকা অবস্থাতচাব লাগে।
আদা বেপাৰীক জাহাজৰ খবৰ: অপ্ৰয়োজনীয়খবৰ বিচৰা।
আৰ্জিলেনন্দ গোৱালে, খালে বোন্দা শিয়ালে:কোনোবাই কষ্ট কৰিলে, কিন্তুআন কোনোবাইহে ফল ভোগ কৰিলে
আগ নুগুণি গুণে পাছ, লোভত মৰে বৰষিৰ মাছ:ভালদৰে চিন্তা-চৰ্চা নকৰিলোভত কিবা কাম কৰিলেবিপদত পৰিবলগীয়া হ’ব পাৰে।
ই বৰ্ণ/আখৰৰ ফকৰা-যােজনা/Fokora Jujona (Proverbs) অৰ্থ আৰু ভাব বহলাই লিখা সমূহ তলত দিয়া হল:
ইয়াতমাৰিলোঁ টিপা, গড়গাঁও পালেগৈশিপা: সাধাৰণতে উৰা-বাতৰি যিদ্ৰুত বেগে বিয়পে তাকবুজাবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
উল্লেখনীয়যে, কেতিয়াবা ইয়াক সাঁথৰ হিচাপেওব্যৱহাৰ কৰা হয়।উত্তৰটো হৈছে "ভূমিকম্প।" কোনটো আগতেসৃষ্টি কৰা জনা নগ’লেও ভূমিকম্প আৰুউৰাবাতৰিৰ বিস্তাৰৰ বেগৰ তুলনা কৰাহৈছে বুলি অনুমান কৰিবপৰা যায়।
উ বৰ্ণ/আখৰৰ ফকৰা-যােজনা/Fokora Jujona (Proverbs) অৰ্থ আৰু ভাব বহলাই লিখা সমূহ তলত দিয়া হল:
উত্তৰেগাজিলে জানিবা খৰ, দক্ষিণেগাজিলে মাৰিবা লৰ (ডাকৰবচন): উত্তৰ ফালে মেঘেগাজিলে বৰষুণ নহয়, কিন্তুদক্ষিণ ফালে গাজিলে যথেষ্টবৰষুণ হয়।
উপকাৰীকঅজগৰে খায়: অজগৰ সাপকউপকাৰ কৰিলেও সুবিধা পালেউপকাৰি জনক খায়, অৰ্থাৎযাকে তাকে উপকাৰ কৰিবনালাগে।
উপদেশতকৈআৰ্হি ভাল: কিবা এটাকাম কৰাৰ উপদেশ দিয়াতকৈনিজে কৰি দেখুওৱা ভাল।
উৰহৰ খং ভঙা ঢাৰীতজৰা: সাধাৰণতে বিছনা লেতেৰা হ'লে তাত উৰহনামৰ পোক বিধ হয়আৰু ৰাতি সি শুইথকা মানুহক কামোৰে।আনহাতে বিছনাৰ তলত থকাভগা ঢাৰীতে সেই উৰহথাকে বুলি জানি উৰহকবিচাৰি নাপাই ঢাৰীকে মৰিয়াইহাৰাশাস্তি কৰে। অৰ্থাৎকাৰোবাৰ খং কাৰোবাৰ ওপৰতসৰা বিষয়ত ইয়াক ব্যৱহাৰকৰা হয়।
উমৈহতীয়াশ বাহী শ হয়:ৰাজহুৱা সম্পত্তি চোৱা চিতা কৰামানুহৰ অভাৱ।
উদঙিয়াগৰু, ঢাকনি নাইকিয়া চৰু:নিয়ন্ত্ৰণহীন।
উদক ভেটা ৰখীয়া পতা:সাধাৰণতে সকলোৱে জানে যেউদে মাছ খায়।কিন্তু সেই উদকে যদিমাছ ধৰিবৰ কাৰণে মৰাভেটা ৰাখিবলৈ দিয়া হয় তেন্তেতাৰ ফল ওলোটাহে হ'ব। অৰ্থাৎযি মানুহৰ যি বস্তুৰপ্ৰতি অধিক আসক্ত বাদুৰ্বলতা আছে তাক সেইবস্তুৰে ৰখিয়া পতা।
উদৰ সম্মুখৰ শালপোণা: উদৰ সম্মুখত শালমাছ বা পোনা মাছৰকোনো বাচ বিচাৰ নোহোৱাৰদৰে চিকাৰীৰ সন্মুখত কোনো চিকাৰৰ বাচবিচাৰ নহয়।
উদৰ সাতপুৰুষ গ'ল কেঁচামাছ খাওঁতেই: উদ মাছ খোৱাজীৱ, সি সাধাৰণতে মাছকেঁচাই খাই আৰু তেনেদৰেইচলি আছে। অৰ্থাৎআগৰ প্ৰচলিত ৰীতি সহজতে এৰিবনোৱাৰা।
উলুৰ লগত বগৰী পোৰাযোৱা: সাধাৰণতে উলুৱনিত বগৰি গছ থাকে, কিন্তু উলুৱনিত জুই দিয়াৰ সময়তসেই বগৰি গছো পোৰাযায়। অৰ্থাৎঅসৎ মানুহৰ সঙ্গত ভালমানুহ থাকিলেও তেওঁৰো বিপদ হ'ব পাৰে।
এ
এদেও, দুদেও, লোটা নিয়াৰ চেওঁ:সুবিধা পালে চুৰি কৰা।
এন্দুৰকসেন্দূৰ পিন্ধোৱা: কুৰূপ ব্যক্তিক কৃত্ৰিমউপায়েৰে অধিক সুন্দৰ কৰিবলৈযত্ন কৰা।
এনেয়েউৰ্বশী দুৱাৰে বাট দিয়া:সুযোগ বিচাৰি ফুৰা মানুহকঅধিক দুষ্টালি কৰিবলৈ চল দিয়া।
এবাৰ সাপে খালে কেঁচুলৈকোভয়: এবাৰ বিপদত পৰিলেপিছ্ত বেছি সাৱধান হোৱা।
একে গছৰ পাণ, সিনো হ'ব কিআন: একে বংশৰ মানুহৰস্বভাৱ-চৰিত্ৰ একে হয়।
এশ গৰু মাৰিলে বাঘৰোমৰণ: বনৰ বাঘ মাজেমাজে গাঁৱত আহি পোহনীয়াগৰু মহ আদি মাৰিখায়, কিন্তু কোনো এটাবাঘে যদি নিয়মিয়াকৈ আহিপোহনীয়া জন্তু আক্ৰমণ কৰেতেনেহলে গাঁৱৰ ৰাইজে মিলিবাঘটো মাৰি পেলায়।অৰ্থাৎ বহু বেছি বেয়াকাম কৰিলে শেষত নিজেবিপদত পৰিব লাগে।
এশ এজুপি ৰোবা কল
মাহেকেপষেকে চিকুনাবা তল
পাত-পচলা লাভত খাবা
লংকাৰবাণিজ্য ঘৰত পাবা (ডাকৰবচন)
এখন হাতেৰে চাপৰি নাবাজে:কাঁজিয়া লাগিবলৈ কমেও দুটা পক্ষ্যলাগে। যেনেদৰেএখন হাতেৰে চাপৰি বজাবনোৱাৰি তেনেদৰে এটা পক্ষ্যই অকলেকাঁজিয়া কৰিব নোৱাৰে।
এগুণ চাউল দুগুণ পানী, জল দিবা টানি টানি(ডাকৰ বচন): ভাত বনাওতেযিমান চাউল দিয়া হয়, তাৰ দুগুণ পানী দিবলাগে।
এঘৰৰ পাটনাদ, এঘৰৰ জৰী, এঘৰেপানী তুলে হুৰূস হুৰূসকৰি: লোকৰ বস্তুৰে নিজৰকাম কৰা।
এদিন বামুণৰ, এদিন বহুৱাৰ: সকলোৰেএদিন নহয় এদিন ভালদিন আহে।
এনেই বুঢ়ী নাচনী, তাতেনাতিনীয়েকৰ বিয়া: বুঢ়ী এগৰাকীয়েযদি নাচি ভাল পায়, তেনেহলে নাতিনিয়েকৰ বিয়া হ'লেতোকথাই নাই, মন প্ৰাণঢালি নাচিব॥ অৰ্থাৎযি কাম কৰিব ভালপায়, সেই কামকে কৰিবলৈসুবিধা পোৱা।
এনেই মৰিছোঁ ঋষিৰ শাপত, তাতে দিছে ধানৰ ভাপত:বিপদত পৰি থকোতে অন্যএটা বিপদ হোৱা।
এৰি দিয়া শৰ ঘূৰাইআনিব নোৱাৰি: কোৱা কথা ঘূৰাইআনিব নোৱাৰি।
এৰিলেমন ঘোঁৰাৰ ছুটি, বান্ধিলেমন শিলৰ খুটি: নিজৰমনক নিজে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবপাৰি। মনটোএৰি দিলে ঘোঁৰাৰ দৰেদৌৰি ফুৰিব, আনহাতে বান্ধিৰাখিলে শিলৰ খুটিৰ দৰেস্থিৰ হৈ থাকিব।
এহাত এমুঠন দিবা পোত, তেতিয়াহে চাবা কলৰ গোট(ডাকৰ বচন): কলপুলি ৰুলেমাতিৰ এহাত এমুঠি তলতৰুব লাগে।
এবাৰ হাগি দহ বাৰউলটি চোৱা: খুব বেছিকৃপণ, ইমানেই কৃপণ যেশৌচ কৰি উঠি বাৰেবাৰে উলটি চায় বেছিকৈশৌচ কৰিলে নেকি।ব্যঙ্গত্মক ভাৱত ব্যৱহাৰ হয়।
এলেকৰপেলেক কুকুৰা চৰাইৰ ভাগিনীয়েক: ইমান বেছি দুৰ সম্পৰ্কৰমানুহ যে সম্পৰ্কীয় বুলিক'ব নোৱাৰি।
ও
ওচৰৰ আলহী নকৰে কাণ, নৰিয়াত পৰিলে আহে কাম:ওচৰ-চুবুৰিয়াক কেতিয়াও অৱজ্ঞা কৰিব নালাগে, কাৰণ বিপদত ওচৰ-চুবুৰিয়াইসহায় কৰে।
ওস্তাদৰখেল শেষ ৰাতি: পাৰ্গতলোকে প্ৰথমতে হাৰিলেও শেষত জিকিবই।
ওপৰলৈপানী চতিয়ালে নিজৰ গাতে পৰেবা ওপৰলৈ থুৱালে নিজৰগাতে পৰে: নভবা নিচিন্তাকৈকাম কৰিলে নিজলৈকে বিপদআহে।
ওঁঠ চেপিলে গাখীৰ ওলোৱা: সৰু হৈ ডাঙৰৰ দৰেকথা ক'লে অপমানসুচক ভাৱত ব্যৱহাৰ কৰাহয়।
ওলায়েইদেখিবা যাক, শতৰু নুবুলিবাতাক: ওচৰ-চুবুৰিয়াৰ লগতশত্ৰুতা কৰিব নালাগে।
ক বৰ্ণ/আখৰৰ ফকৰা-যােজনা সমূহ তলত দিয়া হল
ক বুলিব নাজানে ৰত্নাৱলীপঢ়ে: ৰত্নাৱলী এখন সংস্কৃতত লিখাধৰ্মশাস্ত্ৰ, আৰু ইয়াক সহজেবুজা নাজায়। সেয়েহেযি একেবাৰে লিখা-পঢ়া নাজানেসি ৰত্নাৱলী পঢ়া অসম্ভৱ।অৰ্থাৎ একেবাৰে কৰিব নোৱাৰা কামএটা কৰিব যোৱা।
কণা হাঁহক পতান দিয়া:হোজা মানুহক ঠগোৱা।
কলাৰ আগত বেঙাই কয়, কলাই বোলে হয় হয়:বেঙা মানুহে কথা ক'ব নোৱাৰে, আনহাতেকলা মানুহে কাণেৰে নুশুনে। অৰ্থাৎকথা ভালদৰে নুশুনি এনেইহয়ভৰ দিয়া।
কুকুৰচিকুণ গৃহস্থৰ যশ: কোনো এঘৰমানুহৰ পোহনীয়া কুকুৰ যদি চাফ-চিকুন হয়, তেনেহলেসেই ঘৰৰ মানুহো চাফ-চিকুন বুলি ধৰিবপাৰি।
কুকুৰৰনেজ দীঘল হ'লেনিজে পাৰি বহিব: কুকুৰৰনেজ দীঘল হ'লেওতাত আনক বহিব নিদিয়ে, সাধাৰণতে কৃপণ মানুহক বুজাবলৈএইশাৰী কথা ব্যৱহাৰ কৰাহয়।
কুকুৰেএকেদিনাই স্বৰ্গ পাবগৈ পাৰে, কেৱল জ্ঞাতিৰ কাৰণে নোৱাৰে : নিজৰঅসফলতাৰ কাৰণে আনক দোষদিয়া।
কুকুৰৰনেজ কেতিয়াও পোন নহয়: কিছুমানমানুহৰ স্বভাৱ যিমান চেষ্টাকৰিলেও সলনি নহয়।
কাকনোবুলিবা ককা, সকলোৰে দাঢ়ি-চুলি পকা: যেতিয়াসৰু বৰ সকলোৱে অপকৰ্মতলিপ্ত হয়, তেতিয়া কাকোদোষ দিবলৈ কোনো উপায়নেথাকে।
কালৰোকাল বিপৰীত কাল, হৰিণাইচেলেকে বাঘৰ গাল: বাঘেহৰিণা চিকাৰ কৰি খায়, তেনেক্ষেত্ৰত যদি হৰিণাই বাঘৰগাল চেলেকা দেখা যায়তেনেহলে নিশ্চয় ডাঙৰ অঘটন ঘটিছে।
কিনা হাঁহৰ ঠোটলৈকে মঙহ: সাধৰণতে হাঁহ খালে ঠোট, ঠেং আদি পেলাই দিয়াহয়। কিন্তুহাঁহটো যদি কিনি অনাহয় তেনেহলে যিমান বেছি পাৰিসিমান মাংস কাটি উলিয়াবযত্ন কৰা হয়।অৰ্থাৎ কিনি অনা বস্তুৰযিমান পাৰি সিমান বেছিব্যৱহাৰ কৰিব চেষ্টা কৰাহয়।
কুমলীয়াআদা পায়, ভৰিৰে মোহাৰিখায়: আদাৰ বাকলী কটাৰীৰেগুচোৱা হয়, কিন্তু কুমলীয়াআদা হলে ভৰিৰে মোহাৰিলেইবাকলী গুচি যায়।ঠিক তেনেদৰে দুৰ্বল মানুহক সহজেবশ কৰা যায়।
কেঁচাবৰলক জোকাই ললে গাসৰা টান: বৰলৰ বাহকজোকাই ল'লে বৰলবোৰেআক্ৰমণ কৰিবলৈ খেদি ফুৰে, তেনে বৰলৰ পৰা হাতসৰা টান। ঠিকতেনেদৰে কাজিয়া প্ৰবণ মনোভাৱৰ মানুহকজোকাই নোলোৱাই ভাল।
কেচু খান্দোতে সাপ ওলোৱা: কিছুমানঅন্য কথা আলোচনা কৰোঁতে, মনে বিচাৰি থকা তথ্যৰসম্ভেদ পোৱা।
কাঠৰ মালা ফুটে ফাটে, মনৰ মালা কাহে চুটে:শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ প্ৰচাৰিত বৈষ্ণৱ ধৰ্মত ভক্তসকলেমালা ধাৰণ কৰাৰ প্ৰথাআছে। কাঠৰমালাডাল এটা সময়ত ক্ষয়যাব, কিন্তু যিজনে একান্তমনেৰে ঈশ্বৰত শৰণ লৈছেতেওঁ কেতিয়াও পথভ্ৰষ্ট নহয়। গতিকেবাহিৰে হৈ চৈ দেখুওৱাতকৈএকান্ত মনেৰে নিজ লক্ষ্যতমনোনিবেশ কৰিব লাগে।
কথাত কথা বাঢ়ে, খৰিকাতবাঢ়ে কাণ, মাকৰ ঘৰতজীয়েক বাঢ়ে, পথাৰত বাঢ়েধান:
কেৰেলাতকৈগুটি দীঘল:
কোন কালতে পৈয়েক মৰিল, ঢেঁকী দিওঁতে মনত পৰিল:
কটাৰীধৰাবা শিলে, তিৰোতা বলাবাকিলে: কটাৰীৰ ধাৰ গুচিগলে শিলত ধৰাব লাগে, ঠিক তেনেদৰে ঘৈণীয়েকে কথা নুশুনিলে বলপ্ৰয়োগ কৰি মনাব লাগে।
কথা ক'ত বোলেভেকুৰিৰ তলত, চিঙিব নোৱাৰিকাঁইটৰ বলত:
কথাত কটা যায়, কথাতবটা পায়: ভুল সময়তভুল ঠাইত ভুল কথাক'লে বিপদত পৰিবলাগে, আনহতে ঠিক সময়তঠিক ঠাইত ঠিক কথাক'লে লাভজনক হয়।
ক'ৰ পৰা আহিলাক'ত দিলা ভৰি, চোতালখন ফাটি গল চেৰেকচেৰেক কৰি: বহুদিন নহামানুহ আহিলে ব্যৱহাৰ কৰাহয়।
ক'লেও আয়ে কিলখায়, নক'লেও বোপায়েছুৱা খায়: দেউতাকৰ বাবেভাত বাঢ়ি থোৱা ভাতমেকুৰীয়ে খোৱাটো পুতেকে দেখিছে, এতিয়া দেউতাক অহাৰ পাছতযদি কথাতো কৈ দিয়াহয় তেনেহলে দেউতাকে মাকক কিলাব, আনহাতেনকলে দেউতাকে জুঠা খাব লাগিব।
কোনো কথা ক'লেওবিপদ আৰু নকলেও বিপদঅৰ্থাৎ ই দোধোৰ মোধোৰঅৱস্থাত পৰা বুজাইছে।
কৄষ্ণইকৰিলে লীলা, আমি কৰিলেধৰি বান্ধি কিলা: সমাজৰগণ্য-মান্য মানুহে কিছুমানকাম কৰিলে প্ৰশংসা পায়, কিন্তু সাধাৰণ মানুহে কৰিলেঠাট্টা মস্কৰাহে কৰা হয়।
কালিলৈৰাম ৰজা হ'বআজি অধিবাস, কোনেনো জানিছিল ৰামযাব বনবাস: ভৱিষ্যত অনিশ্চিত।
ৰামায়ণৰৰাম আছিল জনপ্ৰিয় যুৱৰাজ। কিন্তুৰাজনৈতিক চক্ৰান্তৰ বলি হৈ তেওঁৰপিতৃ দশৰথে (দশৰথ) তেওঁৰৰাজ্যাভিষেকৰ দিনাই লোকপ্ৰত্যাশাৰ বিপৰীতেসিংহাসনৰ পৰা বঞ্চিত কৰিচৌধ্য বছৰৰ কাৰণে বনবাসলৈপঠাবলৈ বাধ্য হৈছিল।
কি ক আছিলা, কিক হ'লা, খাবলেনাপাই শুকাই খীণাই গ'লা: বহুদিন ভালঅবস্থাত থকাৰ পিছত বেয়াঅৱস্থা হোৱা বুজাবলৈ ব্যৱহাৰহয়।
খ
খকুৱাইপাত কাতে, নিখকুৱাই মাটিতেখায়: খঁকুৱা মানুহে ভোকতথাকিও ভাত খাবৰ কাৰণেকলপাত কটাৰ দৰে বিভিন্নআয়োজন কৰোঁতেই সময় পাৰ কৰে, কিন্তু নখঁকুৱা মানুহে যেনেদৰে পায়তেনেদৰেই খাই পেট ভৰায়। ইয়াৰপৰোক্ষ অৰ্থ হৈছে- "কোনোবাইকোনো এটা কাম কৰিবলৈমনতে পৰিকল্পনা কৰি থাকোঁতেই আনেকোনো পৰিকল্পনা নকৰাকৈয়ে কামটো শেষ কৰা। "
খাই কৰ্শলা ডালত উঠিল, কাঠি চেলেকাৰ মৰণ মিলিল: বেয়াকাম কৰাজন সুবিধা বুজিআঁতৰি য়ায় আৰু অনাহকতপিছত অহাজনে তাৰ শাস্তিভোগ কৰিব লগা হয়।
খাবলেজীৱলে যাৰ মন, হাগোতেওআজোৰে বন: যাৰ খাইলৈ জীয়াই থকাৰ হাবিয়াসআছে, সি সকলো সময়তেকামত ব্যস্ত থাকে।
খেনো খেনো পাকত ঢেকিথোৰাও সোমায় নাকত:
খেনোকদেখি ৰান্ধে-বাঢ়ে, খেনোকদেখি দুৱাৰ বান্ধে: কোনোবাঘৰলৈ অহা দেখিলে খোৱা-বোৱাৰ আয়োজন কৰাহয়, আনহাতে অন্য কোনোবাআহিলে দুৱাৰ বন্ধ কৰিঘৰত কোনো নাই বুলিবুজাব খোজা হয়।অৰ্থাৎ বেলেগ বেলেগ মানুহকবেলেগ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
খৰ ৰান্ধনী খৰ বাঢ়নী পৈয়েকলঘোনে যায়, উদা ৰান্ধনীউদা বাঢ়নী পৈয়েক তিনিসাজ খায়:
খং নামে চণ্ডাল: খংবৰ বেয়া বস্তু, ইয়াকপৰিহাৰ কৰি চলাই ভাল।
খঙত পেট কাটি ছমাহলৈশুকনি খোৱা: খঙতে নিজৰঅনিষ্ট কৰি পিছত বহুদিনলৈনিজে শাস্তি ভোগ কৰা।
গ
গাই আনিবা ৰিংটো বাটৰ, ছোৱালী আনিবা দিনটো বাটৰ:
গাখীৰতেমহৰ খুটি সান্দহতে হাত: কোনো সৌভাগ্যৰ ওপৰতে আন সৌভাগ্যইদেখা দিয়া।
গাখীৰখুৱাই সাপ পোহা: কোনোদুষ্ট লোকক আসৈ দিনিজৰ অপকাৰ মাতি অনা।
গাত নাই চাল বাকলি, মদ খাই তিনি টেকেলি:হাতত পইচা-পাতি নাই, তথাপিও যিকণ ঘটে তাকমদ খোৱাৰ দৰে কুঅভ্যাসত খৰচ কৰা।
গাধৰ আগত বীণ বজাইলাভ নাই:
গৰুৰ আগত টোকাৰী বায়, কাণ জোকাৰি ঘাঁহ খায়: গৰুৰ আগত টোকাৰী বজালেওযিদৰে সঙ্গীতৰ মোল একো বুজিবনোৱাৰি শিং জোকাৰি ঘাঁহখোৱাতহে মগ্ন হয়, সেইদৰেইঅজ্ঞানী লোকক যিমানেই ভালকথা কোৱা নহওক কিয়তাক উলাই কৰি নিজৰইচ্ছামতে কাম কৰিয়েই যায়।
এই ফকৰা ফাঁকি 'অবুজনকবুজোৱা আৰু ঢেৰুৱা ঠাৰীসিজোৱা' ফকৰা ফাঁকিৰ সমাৰ্থক।
গায়নৰঘৰৰ বোন্দাইও ৰাগ দিয়ে: কোনোবিদ্যা বা কলাত পাৰদৰ্শীলোকৰ ঘৰত আনেও সেইবিষয়ে জনা।
গেলা বৰালী মনত গোন্ধ:নিজৰ দোষ দুৰ্বলতাৰ কথাজানি আনে কিবা নকলেওনিজৰ মনতে সন্দেহ সৃষ্টিহোৱা।
গোসাইঘৰত কোন? মই কলখোৱা নাই: বেয়া কামকৰি লুকুৱাব খোঁজোতে নিজৰ কথাতে পাকখাই ধৰা পৰি যোৱা।
গছ কাটিলেই মুঢ়া, ছোৱালী আনিলেইবুঢ়া
গছত কঠাল. ওঁঠত তেল, নৌ পকোতেই চেল বেল:কোনো কাৰ্য্য হৈ নোথোতেই তাৰবিষয়ে গাই-বাই থকা।
গুণীয়েহেযানে গুণীৰ মান, কাঠথোৰাই কি জানে, নিতৌখুন্দি মৰে ধান
গছত উঠাই গুৰি কটা: আনক কোনো কামলৈ আগবঢ়াইদি পিছ মুৰ্হুত্বত মূৰপোলোকামৰা।
গছত গৰু উঠা হোলোঙাৰেকান বিন্ধোৱা কথা: একেবাৰে অসম্ভবকথা।
গৰম ভাতৰ ধোঁৱাই খালে: অত্যধিক সুখ-সুবিধাই অপকাৰসাধন কৰে।
গালো বালো খোলাকতি তাল: কৈ মেলি একো লাভনোহোৱা।
গুৰুতকৈশিষ্য হয় শিয়ান, খুচৰিখুচৰি লয় গিয়ান
গধুলীৰঅতিথী সাক্ষাৎ দামোদৰ: গধুলীৰ সময়ত ঘৰলৈআলহী আহিলে ভালদৰে সৎকাৰকৰিব লাগে, যেনেকৈ শ্ৰীকৃষ্ণইবাল্যবন্ধু বিপ্ৰ দামোদৰৰ কৰিছিল।
ঘ
ঘঁহোটেঘঁহোটে শিলো ক্ষয় যায়
ঘন ঘনকৈ দিবা আলি, তেহে খাবা নানান শালি
ঘৰলৈ আহিলে ঢকুৱা বেৰ, আলিবাটলৈ গলে বৰ চুৰিয়াৰফেৰ
ঘ্ৰাণেনঅৰ্দ্ধ ভোজনং: ভাল খাদ্যৰগোন্ধ পালেই আধা খোৱাবুলি ধৰিব পাৰি।
ঘেং কৰি উঠ: কথাক'লেই ভেকাহি মাৰিউঠ।
ঘোঁৰাঘাঁহ কাট: অবাবত সময়নষ্ট কৰ।
ঘোঁৰাশিঙৰ কঁৰিয়া: ঘোঁৰাৰ শিং নগজে, গতিকে দুষ্প্ৰাপ্য বস্তু।
ঘনচিৰিকাইৰাজহাঁহৰ খোজ ল
ঘৰ গুচি বাঁহ তলহ: বিশৃংখল হ।
চ
চকুৰ আঁতৰ হলে মনৰোআঁতৰ
চৰুক সুধি ভাত ৰন্ধা
চাউল দিবা জেতেক-পেতেক, পানী দিবা তিনি তেতেক, যেবে দেখিবা নিসিজে চাউল, তেবে বুলিবা ডাকক বাউল(ডাকৰ বচন): ভাত বনোৱাৰবিধি।
চল চাই কঠীয়া পৰা: সঠিক সময়ত কৰিবলগা কামকৰা।
চাপৰিলেমেঘ নেৰায়: আওকাণ কৰিব খুজিলেবিপদ বা সমস্যা আঁতৰিনাযায়।
চাপৰিযোৱাকে কুঁজা বোলে, লাখুটিলোৱাকে বুঢ়া বোলে: কোনোঅপ্ৰিয় কথা পোনে পোনেস্বীকাৰ নকৰিলেও আচাৰ-ব্যৱহাৰৰ পৰাইধৰা পৰে।
চাল-বেৰৰো কাণ থাকে
চোৰ গলে বুদ্ধি, বৰষুণগলে জাপী: কোনো বিপদবা অঘটন হৈ যোৱাৰপিছত তাৰ কাৰণে কৰাযিকোনো প্ৰতিৰোধমূলক প্ৰচেষ্টাৰ কোনো অৰ্থ নাথাকে।
চোৰক মোৰে পায়
চোৰক ঘৰ ৰখীয়া পতা
চোৰে নিয়া গৰুৰ বাটেবাটে ঘাঁহ
চোৰে নেৰে চোৰৰ স্বভাৱ, কুকুৰে নেৰে চাঁই, জাৰযি স্বভাৱ মৰিলে লগতযায়
চোৰেহেচোৰৰ ঠেং দেখে: বেয়াচৰিত্ৰৰ মানুহে সদায় আনৰবেয়াটোকে দেখে।
চৰণেহেজানে মৰনৰ ঠাই, চুচুৰিবাগৰি তালৈকে যায়
চল পালে কুকুৰে ডিঙিলৈকেজঁপিয়াই
চকু লাল, বুকু খাল, সেই পুৰুষৰ লক্ষণ ভাল
চিকুটিলাও বুঢ়া কৰা: অনাগতবিপদৰ আগজাননী দিয়া।
চুকট খাই বুকুত কামোৰমৰা: নিকট আত্মীয় মানুহেইঅনিষ্ট কৰা।
চুঙা চাই সোঁপা
ছ
ছোৱালীআনিবা মাক ভাল, মাটিকিনিবা মাজ খাল: মাকৰযদি স্বভাৱ-চৰিত্ৰ ভালহালে জীয়েকৰো স্বভাৱ-চৰিত্ৰ ভালহব বুলি ধৰিব পাৰি, সেয়েহে বিয়া পাতিবলৈ তেনেকুৱাছোৱালী আনিব লাগে।
ছোৱালীবোলে কুৰিতে বুঢ়ী: আগৰদিনত ছোৱালীক খুব কম বয়সতেবিয়া দিয়াৰ প্ৰথা আছিল, আৰু বয়স ২০ বছৰৰবেছি হলে বুঢ়ী হোৱাঅৰ্থাৎ বিবাহৰ অযোগ্যা হোৱাবুলি ধৰি লোৱা হৈছিল।
ছোৱালীহল বৰশীৰ টোপ, ল’ৰাই দেখিলে মাৰিবখোঁট
ছয় পো বাৰ নাতি, তেহে কৰিবা কুঁহিয়াৰ খেতি(ডাকৰ বচন): কুঁহিয়াৰ খেতিকৰিবলৈ বহু সংখ্যক খেতিয়কৰপ্ৰয়োজন, সেয়েহে যথেষ্ট সংখ্যক মানুহথাকিলেহে এই খেতি কৰিবলৈআগবাঢ়িব লাগে।
জ
জী ভালেই জোৱাই ভাল, আপোন ভালেই জগত ভাল: নিজৰ জী যদি ভালহয় তেন্তে জোৱাই বেয়াহ'লেও ভাল কৰিল'ব পাৰিব।সেই দৰে নিজেই যদিভাল হয় তেন্তে আনকোনেও নিজক বেয়া কৰিবনোৱাৰে।
জোৰ যাৰ মুলুক তাৰ: যাৰ শক্তি বেছি সেইব্যক্তিহে সমাজত জীয়াই থাকিবপাৰে।
জোকৰ মুখত চূন: জোকৰমুখত চূন দিলে আহিথকা জোকডাল যেনেদৰে কোচখায় যায় তেনেদৰে বেছিকৈআত্মপ্ৰশংসা বা আনৰ কথাকৈ থকা ব্যক্তিৰ মুখৰআগতে তাৰ সম্পূৰ্ণ বিপৰীতকথা কৈ তেওঁৰ মুখবন্ধ কৰা।
জোৰ পুৰি হাত পোৱা: কোনো এটা বিপদ একেবাৰেকাষত আহি পোৱা।
জোৱাঁয়েনিলেও নিয়া, যমে নিলেওনিয়া
জ্বলাজুইত ঘিঁ ঢলা: জুইতঘিঁ ঢালিলে সি বেছিকৈজ্বলি উঠে অৰ্থাৎ কাৰোবাৰখঙত অধিক খং উঠিবপৰা কথা কোৱা।
জ্বৰেএৰিলেও কৰ্পাটিয়ে নেৰা: নেৰা-নেপেৰাবিপদ।
ট
টেঙা আম এবাৰহে বেছিবপাৰি: বজাৰত যদি টেঙাআম মিঠা বুলি বিক্ৰীকৰা হয়, তেনেহলে প্ৰথমতেবিক্ৰী হব, কিন্তু পাছলৈগ্ৰাহকে ঠগা বুলি গমপাব আৰু সেই দোকানীৰপৰা আম নিকিনা হব, অৰ্থাৎ মানুহক এবাৰহে ঠগিবপাৰি, ঠগ খোৱাৰ পাছতমানুহ সাবধান হয়।
টোপনিৰচিকুন পুৱা, মাছৰ চিকুনমোৱা: ৰাতিপুৱাৰ টোপনি বৰ আকৰ্ষণীয়, তেনেকৈ মোৱা মাছো আকৰ্ষণীয়।
টেঙৰতকৈটেঙৰ আছে ভুল নাইতাত, সোমোৱাৰ আগতে জানিবা ওলোৱাৰবাট
ঠ
ঠন ঠন মদন গোপাল, একেটা বৰলাৰ নখন চোতাল
ঠাই দি টপটপনি শুনা: আনক আশ্ৰয় দি শলাগৰপৰিব্ৰতে খোজেপ্ৰতি খুঁট ধৰি থকাদেখিবলৈ পোৱা।
ঠেং তলে যোৱা: অতিঅধম।
ঠেং দাঙি থাক: যাওঁযাওঁ বুলি উদ্গীৱ হৈথাক।
ঠেং ভৰি এচাৰ: উদ্ভণ্ডালিকৰ।
ঠেঙৰ ওপৰত ঠেং তোল: আৰামেৰে থাক।
ঠোঁটকটাকাউৰী: অনৰ্থক বলকি থকালোক।
ঠৰঙা পচলা: কাম-বননকৰি সময় কটোৱা লোক।
ড
ডাল জোৰা দে: মূলকথাৰ লগত বাৰেবাংকৰা কথাযোগ কৰি বঢ়াই ক।
ডিঙিতধৰি কান্দ: বিপদত সহানুভূতিপ্ৰকাশ কৰ।
ডিঙিৰহাৰমাল: আপদীয়া লোক।
ডেকা কাঢ়ে যোৱা: ডেকাকালতেমৰ বুলি শাওঁ দিয়াঅৰ্থত।
ডেকা কাঢ়ে যাঁতী: ডেকাকালতেমৰ বুলি শাওঁ দিয়াঅৰ্থত (স্ত্ৰী লিংগক বুজাবলৈ)।
ডেকা ধনি লাগ: যৌৱনৰপ্ৰাক ক্ষণত চঞ্চল হৈপৰ।
ডবনি পিটি খা: অতিভোজন কৰ।
ডঁৰিতবান্দৰ নচা: শাস্তিৰ ভয়দেখুৱাই অবাধ্য লোকৰ দ্ৰাটান কাম কৰোৱা।
ঢ
ঢেঁকীস্বৰ্গলৈ গলেও ধানহে বানে
ত
তাতো নাহিলো খাই, ইয়াতোপাবলৈ নাই
তিৰিৰকপালে ধন, পুৰুষৰ কপালেজন
তিৰিৰচুটি বাঢ়নীৰ বুতি
তেজ ধুলে উটে, মঙহধুলে নুটে
তেলিয়াইকান্দে তেল পেলাই, কপহুৱাইকান্দে লেত পেলাই
তিলকেতালতো কৰা: সৰু কথাএটাকে ডাঙৰ কৰা।
তেলিৰমুৰত তেল
তেজ ধুলে উটে, মঙহধুলে নুটে
তোমাৰবাৰিৰ বাঁহগাজ কাটি তাৰে কৰিছোখৰিচা, তোমাকে দি ধানদোন ললো, কথাটো মনকৰিছা: আনৰ বস্তুৰে আনকেবেছি নিজে উপাৰ্জন কৰাস্বভাৱ।
তুলসীৰলগত কলপতুৱাৰো মুক্তি: তুলসীক প্ৰবিত্ৰ বস্তুবুলি ভবা হয় আৰুকোনো মাঙ্গলিক কামত কলপাতত তুলসীদিয়া হয়। ফলততাৰ লগত দিয়া কলপাতখিলাও পবিত্ৰ হৈ পৰে। সেইদৰেকোনো সৎ বন্ধুৰ সঙ্গতথাকিলে অসৎ বন্ধু জনোভাল পথে যাব পাৰে।
তৰিলেদেশ, মৰিলে স্বৰ্গ: দেশৰহকে যুঁজি বাচি থকিলেদেশৰ স্বাধীনতা উপভোগ কৰিব পাৰিবা, আনহাতে সেই যুদ্ধত মৃত্যুহলেও স্বৰ্গলৈ যাবা।
তোপোলাদেখিলে তোপোলা যাচে, ৰৰ তোলৈও তোপোলা আছে: কাৰোবাক কিবা এটা দিলেতেওঁ ও ঘূৰাই কিবাএটা দিব।
তুমি যদি ডালে ডালে, মই পাতে পাতে: তুমিযদি টেঙৰ, তেনেহলে মইনোম-টেঙৰ।
দ
দুই মহৰ যুঁজত বিৰিণাৰমৰণ: আনৰ কাজিয়া, বেমেজালিবা ঝামেলাৰ মাজত নিৰীহজনৰ হাৰাশাস্তিহোৱা।
দুই নাওত দুই ভৰি: বিকল্পবোৰৰ পৰা সঠিক বিকল্পটোবাছনি কৰিব নোৱাৰা।
দিনৰ পাহাৰ ৰাতিৰ জুইতাক নেখেদি থাকিবা শুই
দাঁত নাইকিয়া সাপৰ ফোচফোচনি বেছি
দাতাইদিলেও বিধাতাই নিদিয়ে
দা ধাৰেৰে মাৰিলও গাতপৰে, গদীৰে মাৰিলও গাতপৰে
দেহা থাকিলেহে বেহা, নহলে তিতাকেহা
দৰিদ্ৰলঙ্কালৈ যায়, সাগৰো শুকায়, মাণিকো লুকায়
দুৰৰ পাহাৰ শুৱণী
দুৰৰ ৰৌ বৰালী, ওচৰৰপুঠি খলিহনা
দুষ্টৰদুদিন, সন্তৰ শ দিন: অসাধু লোকে কেইদিনমান ৰাজত্বকৰিব পাৰে, কিন্তু সাধুলোকেই বেছিভাগ সময় ৰাজত্ব কৰে।
দহো আঙুলিৰে খায়, বুঢ়াই হেচুকিলেহেযায়
দেখাতেইকঠাল, পিঠিত কাইট: জলজল পট পট, কোনোপ্ৰমাণৰ প্ৰয়োজন নাই।
দেখাকদেখি কুকুৰে পাতে একাদশী: সামৰ্থ্য নাথাকিলেও আনক দেখি কোনোকাম কৰিবলৈ যোৱা।
দেখাতহে বুটী, কঠীয়া জেঠতেপৰা: দেখিবলৈ সিমান ভাল নহবপাৰে, কিন্তু থকিবলগিয়া আটাইখিনিগুণ আছে।
দুহালগোনা বাই, ছয়মাহ খাবলৈনাই: থকা সম্পদৰ অপচয়।
ধ
ধান পকে মানে টুনিৰমৰণ
ধানটোৱেপ্ৰতি কণটো, মানুহ্টোৱে প্ৰতিমনটো
ধন দিলে ধোবাই মেখেলাওকোবায়
ধন লবা লেখি, বাটবুলিবা দেখি
ধাৰত পৰিলে শিলো উটে, সপোন দেখিলে বুঢ়ায়ো মূতে
ধনীৰ ঘৰত যাবা চাবলৈ, দুখীয়াৰ ঘৰত যাবা খাবলৈ: ধনী মানুহে নিজৰ সম্পত্তিদেখুৱাই ভাল পায়, আনহাতেদুখীয়া মানুহে আনক খুৱাই-বুৱাই ভাল পায়।
ধেই-টাক বুলিলেই তিনিপাক ঘুৰা
ন
নলগা জেঙত লগা
নকৈ নোৱৰো ফটা মুখ, কলেও লাগে ভকতৰ দোষ
নাই পো লনী, নাইপো ধনী
নাই মোমাইতকৈ কণা মোমাই ভাল
নাই হে নাখাও, লঘোনেওনাযাও, গাতো নিদিও দুখ: খাদ্য নথকা বাবে নাখাও, লঘোনো নপৰো, নিজক দুখদিব নোৱাৰো।
নাও উঠোঁতে বুৰে, নাওনামোতে বুৰে
নাও বুৰিলেও টিঙৰ পৰা ননমা
নাকত লাগিল পাক, মহাভকতৰ চিন্তা লাগিল, মেধিপাতিম কাক
নগাৰ চাং তলে বাট
নাচিবনাজানে চোতালখন বেঁকা: নিজে কিবাএটা কৰিব নোৱাৰিলে আনকদোষ দিযা।
নি থাকিলে পাণ খিলাওগধুৰ
নিজ বুদ্ধি শিলৰ খুটি
নিজ হাত জগন্নাথ
নিজৰ পোকৰত গু, আনককয় ধো ধো ধো: নিজে অসৎ হৈ আনকসৎ হবলৈ উপদেশ দিয়া।
নিজৰ নঙলা মুখত সকলোকুকুৰেই বাঘ বা নিজদেশত ঠাকুৰ পৰৰ দেশতকুকুৰ: অৰ্থাৎ সকলো ব্যক্তিয়েইনিজৰ চিনাকি ঠাইত নিজৰদাম্ভিকতাৰে নিজক ডাঙৰ হিচাপেপ্ৰকাশ কৰে, কিন্তু আনৰঠাইত গৈ সেই ভাৱপ্ৰকাশ কৰিব নোৱাৰে আৰুসৰু হৈ থাকিব লাগে।
নিজৰ পোকৰ টেকটেকিয়া, লোকৰপোকৰত পানী চতিয়া: নিজৰদোষ নেদেখি লোকৰ দোষদেখা।
নেখাওতাইৰ হাতেৰে ভাত, ঘূৰিঘূৰি তাইতেহে হাত: কাৰোবাৰ হাতেভাত নাখাও বুলি ঠেহপাতি থাকিলেও শেষত পেটৰ ভোকতখাবলৈ বাধ্য হয়।অৰ্থাৎ কোনোবা ব্যক্তিৰ হাতেকোনো কাৰ্য্য নকৰাও বুলি ভাবিওউপায় নাপায় কৰিবলৈ বাধ্যহোৱা অৱস্থা।
নোধোওগা ধুৱালি, নাখাও ভাত খুৱালি, নিগিলো কি কৰ কৰ: কোনোবাই গা ধুব ইচ্ছানকৰিলেযোৰ কৰি গা ধুৱাবপৰি, ভাত খাব ইচ্ছানকৰিলেযোৰ কৰি মুখত ভাতসুমুৱাই দিব পাৰি, কিন্তুসুমোৱাই দিয়াৰ পাছতো যদিতেওঁ নিগিলো বুলি ভাৱেতেন্তে তেওঁক কেতিয়াও তাৰবাবে বাধ্য কৰিব নোৱাৰি। অৰ্থাৎকোনো এজন মানুহক বাহ্যিকভাৱেকিছুমান কাম কৰিবলৈ বাধ্যকৰাব পাৰি যদিও মনৰইচ্ছাৰে কোনো কাম কৰিবলৈনিবিচাৰিলে, কামটো কেতিয়াও সফলহৈ নুঠে।
নমঞ্চিবকইনা, ওঠৰতা মূৰ্তি
নিবোকাচামোন, গু খোৱা যম: বেছি কথা বতৰা নকয়, কিন্তু মানসিক ভাবে খুবশক্তিশালি।
নেহাঁহিবিমোক, সুঁচৰিব তোক: মোৰ অৱস্থাদেখি নেহাঁহিবি, কাৰণ কাইলৈ তোমাৰোতেনে অৱস্থা হব পাৰে।
প
পাপীৰলগত যমদুতৰ শাস্তি: অপৰাধীৰলগত আৰক্ষীৰ লোকেও শাস্তি খাবলাগে।
পাগলেনকয় কি, ছাগলে নাখাইকি
পানীতহাঁহ নচৰা অৱস্থা
পাপীৰপিঠাত মন
পৰ্বততকাছৰ কনী বিচৰা
পৰৰ পালে জ্বৰৰ গাৰেখোৱা
পৰৰ মূৰত কঁঠাল ভঙা
পোৱতিয়েহেজানে প্ৰসৱ বেদনা কি
পথাৰৰমাজৰ মুঢ়া, যৰে পৰাচোৱা তৰে পৰাই পোন
পুহত কল, মাঘত জল, তেহে পাবা গাত বল
পঢ়ে পঢ়াই ৰোৱে পাণ, এই তিনিয়ে নিচিন্তে আন: ছাত্ৰই পঢ়াৰবাহিৰে বেলেগ একো নকৰে, শিক্ষকে পঢ়োৱাত নিমগ্ন থাকে, খেতিয়কেখেতিৰ বাহিৰে বেলেগ চিন্তানকৰে, অৰ্থাৎ যাৰ যিকাম তাতে ব্যস্ত থকা।
পঢ়িবাশুনিবা পাইবা দুখে, মৎস্যমাৰিবা খাইবা সুখে
পৰুৱাৰপাখী গজে মৰিবলৈ: নিজৰক্ষমতাতকৈ বেছি কাম কৰিবগলে বিপদত পৰিব পাৰে।
ফ
ফটা বাঁহ জোৰা নালাগে
ফটা কঁথা তিতে মানেগালৈহে গধুৰ
ফিৰিঙতিতখাণ্ডব দাহ
ফুটা কলহৰ মাত সাৰ
ফেউৰাৰমাতত সিংহই উভতি নাচাই
ফোপজহিৰঙাই, এদোন ধানৰ পিঠাখুন্দি গোটেই গাওখনকে জনাই
ফটা হওক চিতা হওকপাটৰ তঙালী, কণা হওককুজা হওক ভুঞাৰ পোৱালি
ফল খাই পানী, যমেনিয়ে টানি
ফাল চাছোটেই মাঁহৰ বতৰ যোৱা
ব
বাজিবলাগে টেমী কটাৰী, বাজিছেহাঁচটি: হাঁচটিত থকা টেমি-কটাৰীআদি নাবাজি হাচটিখন বজাঅৰ্থাৎ কথা ক'বলাগে ব্যক্তিজনে নকৈ তেওঁৰ সমৰ্থনতঅন্য ব্যক্তিয়ে অনৰ্থকভাৱে কথা কৈ থকা।
বন্ধুচিনিবা বিপদৰ বেলা: বিপদতপৰিলেহে কোন প্ৰকৃত বন্ধুতাক চিনিব পাৰি, কিয়নোভাল সময়ত সকলোৱে ভালদৰেইবন্ধুত্ব দেখুৱাই।
বান্দৰেকি বুজে নাৰিকলৰ মোল: নাৰিকলটো বাহিৰৰ পৰা দেখিবলৈভাল নহয়, কিন্তু ভিতৰতহেসুস্বাদু নাৰিকল থাকে, বান্দৰবোৰেকথাটো নাজানি নাৰিকল পালেওপেলাই দিয়ে। অৰ্থাৎসকলোৱে মূল্যবান বস্তুৰ মূল্য নুবুজে।
বান্দৰৰতিনিটা কণী, নিতৌ উলিয়াইনিতৌ সুমুৱাই ডালৰ ফেৰেঙনিত বহি
বাপৰ ধনে নাটে আৰুপাপৰ ধনে নাটে
বাছৰ আগত, ঘোৰাৰ পাছত: বিপদজনক ঠাই।
বাঘৰ নেজেৰে কাণ খজুৱা
বাঘৰ আগতেল খোৱা
বাঘৰ আগত ছাগৰ অগাদেৱা
বাৰ হাত জালৰ তেৰহাত ফটা, ভাল মাৰিলিবাপৰ বেটা, ৰৌ-বৰালিসৰকি গ’ল, পুঠি-খলিহনাপাহে পাহে ৰ’ল
বালীলৈযি পাত, সুগ্ৰীৱলৈও সেইএকে পাত
বনৰ বাঘে নখায়, মনৰবাঘেহে খায়: ভয়ৰ কাৰণেহেবিপদ হয়।
বাওনাহৈ চন্দ্ৰলৈ হাত মেলা: চুটি-চাপৰ মানুহে ওখতথকা বস্তু হাতেৰে ঢুকিনেপায়। এইযোজনাটোৰে অসম্ভৱ কামৰ হাবিয়াসকৰাৰ কথা বুজোৱা হয়।
বুঢ়াশালিকাই মাত লোৱা
বিনা মেঘে বজ্ৰপাত
বাটৰ কচু গাত ঘঁহিলোৱা
বাৰীৰঘাঁহ গোহালীৰ গৰুৰ ৰাহি যোৰানাহে
বাহিৰেৰং-চং ভিতৰি কোৱা-ভাতুৰি: কোৱাভাতুৰী এবিধ লতাৰ ফল, সি পকিলে তাৰ বাহিৰভাগ দেখাত সুন্দৰ হয়, কিন্তু ভিতৰৰ ফাল কাউৰীৰপাখিৰ দৰে ক'লাহয়। ইয়াৰদ্বাৰা বুজাব খোজা হৈছেযে, কোনো বস্তু বাব্যক্তিৰ বাহ্যিকতা দেখি তেওঁৰ গুণাগুণনিৰূপণ কৰিব নোৱাৰি।
বাহৰ পৰা উৰিল কাউৰী, পাৰিলহি কুলিয়ে কণী তিনি
বিপদতকুকুৰেও মৈ টানে
বেঁকাকৈপদূলি, চিকুনকৈ নঙলা, কেতিয়াও সেইঘৰ নহয় বৰলা
বেছি মেঘে গাজিলে বৰষুণনিদিযে
বেজিৰজলঙা মনে, কুঠাৰৰ জলঙানমনে
বেজৰ নাকত খৰ
বেটিয়েভাঙিলে কটৰা, গড়গাঁও পালেহিবতৰা, ঘৈণীয়ে ভাঙিলে কাহী, ঠলেমিচিকাই হাঁহি: বেটি মানেকাম কৰা ছোৱালিয়ে কটৰাভাঙিলেও সকলোকে কৈ ফুৰা, কিন্তু ঘৈণীয়েকে কাঁহী ভাঙিলেও মনেমনে থকা। অৰ্থাৎনিজৰ আপোন মানুহৰ ডাঙৰদোষকো লুকুৱাই ৰাখি আনৰ সৰুদোষকে কৈ ফুৰা।
বেতনিতঔ পৰিল, গোবিন্দায় নমঃ: সাধাৰণতে বেতঁনিৰ কাষত ঔ টেঙাৰগছ থকা দেখা যায়আৰু ঔ-টেঙা পাৰোঁতেসি যদি বেতঁনিত পৰেতেন্তে তাক তাতে বিসৰ্জনদিয়াৰ বাদে অন্য উপায়নাথাকে (যেনেদৰে যজ্ঞত আহুতি দিয়াৰসময়ত 'গোবিন্দাই নমঃ' বুলি একেবাৰেবিসৰ্জন দিয়া হয়)।ইয়াৰ অৰ্থ হ'লকোনো এটা কাম বাবস্তু পুনৰ আৰম্ভ বাপ্ৰাপ্ত কৰিব নোৱাৰাকৈ শেষহোৱা।
বোকাতহেপদুম ফুল ফুলে
বোৱাৰীআনিবা দিনটোৰ বাটত, গৰুআনিবা ৰিংটোৰ বাটত: ওচৰৰঘৰৰ পৰা ছোৱালী বিয়াকৰাই আনিলে ঘনে ঘনেমাকৰ ঘৰলৈ গৈ থাকিব, সেয়েহে দুৰৈৰ ঘৰৰ পৰা(যলৈ এদিনৰ বাট) বিয়াকৰাব লাগে। আনহাতেগৰু কিনিলে ওচৰৰ ঘৰৰপৰা কিনিব লাগে, যাতেবাট ভুল কৰি আগৰঘৰলৈ গলেও সহজে বিচাৰিআনিব পাৰি।
বলে নোৱাৰা শিলক পৰিনমস্কাৰ
বহিব জানিলে মাটিয়েই পিৰা, খাব জানিলে চাউলেই চিৰা
বুঢ়াৰকথা নুশুন ডেকা, টানতপৰি কিয় কেকা?
বুজাকবুজাবা আকাৰে ঈঙ্গিতে, নুবুজাকবুজাবা হালোৱা এছাৰিৰে
বৰাৰ ঘৰত তৰাৰ গাঁঠিবৰানো থাকিব কেই ৰাতি: তৰাৰ গাঁঠিৰেই মানুহ থাকিব পৰাকৈকেইদিনমানলৈ এটা ঘৰৰ প্ৰয়োজনীয়গাঁঠিসমূহ দিব পাৰি আৰুসেই কথা অস্থায়িভাৱে থকামানুহজনে ধৰিব নোৱাৰে।কিন্তু সি চিৰস্থায়ী নহয়। অৰ্থাৎক্ষন্তেকিয়া আলহীৰ নিমিত্তে চকুতভাল লগাকৈ কোনো কাৰ্য্যকৰি মনত সন্তোষ দিয়াব্যৱস্থা।
বামত বাম ৰজা, পোটাপুখুৰিত বাকেই ৰজা: নিজৰনিজৰ ঠাইত সকলোৱে ৰজা।
বাতি খালে আটি যায়, লুকাই খালে ঢুকাই যায়: সকলোৰে লগত মিলিজুলি উপভোগকৰিলে সকলোৱে ভাগ পায়, আনহাতে অকলে উপভোগ কৰিবচেষ্টা কৰিলে নিজলৈকো নাটে।
বাৰিৰপুখুৰি সিচোতেও দুই চাৰিজনক শিঙিয়েবিন্ধে: একবাৰে সাধাৰণ কামতোঅলপ হলেও বিপদ থাকিবপাৰে।
ভ
ভৰালতনাই কণটো, বৰসবাহলৈ মনটো: সীমিত সম্পদৰ গৰাকী হোৱাসত্ত্বেও মনত ডাঙৰ আকাংক্ষাপুহি ৰখা।
ভুকুতেকলটো নপকে: সকলো কাৰ্য্যসম্পূৰ্ণ হোৱাৰ এটা সময়থাকে, তাকে নামানি অসময়তফলাফল বিচৰা অফলপ্ৰসূ হয়।
ভুৰুকাতহাতী ভৰোৱা: বিশালাকাৰ একোটাবিষয় অতি সংক্ষেপে প্ৰকাশকৰা, যেন চূণৰ সৰুটেমি এটাত হাতী এটাহেভৰোৱা হৈছে।
ভুতৰ মুখত ৰাম নাম: কাৰোবাৰ চৰিত্ৰ বা ব্যক্তিত্বৰলগত খাপ নোখোৱা ধৰণৰকথা কাণ্ড।
ভাতত নাখাই লোণ, পিটিকাতযায় তিনিগুণ
ভয়ত ভগৱন্ত পলায়, কিললৈবাসুদেউ ডৰায়
ভাতৰ তিতা খাব পাৰি, মাতৰ তিতা খাব নোৱাৰি
ভাল ভাল ঘোৰাই নাপাইঘাঁহ, বটুৱা ঘোৰাই বিচাৰেমাহ
ভালুকৰওলোটা খোজ: অসম্ভৱ ঘটনা।
ভালে পায় ভাল, জাবৰেপায় খাল
ভবা কথা নহয় সিদ্ধি, বাটত আছে কনা বিধি
উৰুলিপুঙা, মৰে পদূলিশুঙা,মৰে নদী কুলৰগাছ, মৰে অলপ পানীৰমাছ:
মাউখেউতিলে গুৰি পৰুৱাৰ মৰণনাই: একতা থাকিলে কোনোজনসমূহ বিপদত নপৰে।
মাকতকৈজীয়েক কাজী, ঢেঁকীথোৰা লৈবাতে পাজী: মাকক সাধাৰণতেজীয়েকতকৈ সকলো বিষয়তে বেছিঅভিজ্ঞ বুলি ধৰা হয়, কিন্তু জীয়েকে জনা দেখুৱাই পটাৰসলনি মছলা বটিবলৈ ঢেঁকীথোৰাব্যৱহাৰ কৰা অৰ্থাৎ অলপজ্ঞান থকা বিষয় বস্তুৰওপৰত বেচি জনা দেখুওৱা।
মাছত বতিয়া আৰু মানুহতকটিয়া, ইহতৰ পৰা অলপবাছি থাকিবা:
মাজ মুৰত নাই চুলি, গিৰিয়েকে মাতে ৰূপহী বুলি:
মাতিলেৰণলৈও যাবা, নামাতিলে ভোজলৈওনাযাবা: আমন্ত্ৰণ জনালে ৰণলৈও যাবলৈসংকোচ কৰিব নালাগে, কিয়নোএমে কৰিলে সন্মান পোৱাযায়। কিন্তুনামাতিলে ভোজ-ভাত খবলৈওযাব নালাগে, ইয়াত আত্ম-সন্মানহানি হ’ব পাৰে।
মাছে বোলে মাতে পানীয়েদুই কোৱাৰি ভেটে: কোনোকথা ক'ব পৰাৰউপযুক্ত যুক্তি থকাৰ পিছতোপাৰিপাৰ্শ্বিক পৰিবেশৰ বাবে ক'বনোৱাৰা অৱস্থা।
মাছ বুলি নাখাই জীজীবুলি খায়: কোনো এটাবস্তু পোনপটীয়া ভাবে নলৈ আনঅজুহাতত লোৱা। যেনেপোনপটীয়া ভাবে ভেটি নোলোৱা, কিন্তু আন প্ৰকাৰে লোৱা।
মাছৰ কেঁচা, চাহৰ চেঁচা: অখাদ্য।
মামা বাৰীৰ কলি গাই, এক পিয়ন দি মৰিযায়:
মানুহটোৱেপ্ৰতি মনটো, ধানটোৱে প্ৰতিকণটো: প্ৰতিটো ধানৰ ভিতৰত একোটাকৈকণ থকাৰ দৰে প্ৰতিজনমানুহৰ নিজস্ব মন একোটাথাকে। অৰ্থাৎএজনৰ ভাৱধাৰা আন এজনৰ লগতনিমিলিবও পাৰে।
মানুহমৰে কৈ, চৰাই মৰেৰ:
মোল্লাৰদৌৰ মছজিদলৈ:
মন থাকিলে চন, বাকৰিমাটিতো ধন: কষ্ট কৰিলেযিদৰে ছন পৰা মাটিতশস্য উৎপাদন কৰিব পাৰি, সেইদৰে মনৰ দৃহতা থাকিলেযিকোনো কঠিন কামেই সমাধানকৰিব পাৰি।
ম’হতকৈ শিং চৰা:
মাছৰ তেলেৰে মাছ ভজা:
কাৰোবাৰপৰা লোৱা সামগ্ৰীৰে তেওঁকেতোষামোদ কৰি ঠগী খোৱা
মাখিৰমুৰৰ ঘী কাঢ়ি খোৱা:কৃপণ।
মেকুৰিৰডিঙিত টিলিঙা অৰা: অসাধ্যকাম।
মৰে উৰুলি পুঙা, মৰেপদূলি শুঙা:
মুৰত থলে ওকনিয়ে খায়, মাটিত থলে পৰুৱাই খায়:অতি আদৰৰ।
মহন্তৰচিন মাহনিত, বুঢ়া গৰুৰ চিনঘাহঁনিত: এজন মহন্ত আচলতেকিমান মহৎ, তেওঁ মাহনীএখনৰ মাজেৰে নিঃসংগে লোভনীয়মাহ চিঙি নোখোৱাকৈ পাৰহৈ যাব পাৰেনে তাতেইধৰা পৰে। এতেকেএজন মানুহ কিমান মহৎ, তেওঁ সুবিধা থকা সত্তেওলোভ সংযম কৰিব পাৰিলেহেধৰা পাৰে।
ম'হৰ আগত বজাওটোকাৰি, ম'হে ঘাহখায় মুৰ জোকাৰি:
মুৰ্খবন্ধুতকৈ জ্ঞানী শত্ৰুৱেই ভাল:
মুৰ্খইথেকি শিকে, জ্ঞানীয়ে দেখিশিকে: মুৰ্খ মানুহে নিজৰভুলৰ পৰা শিকে, আনহাতেজ্ঞানী মানুহে আনৰ ভুলদেখি শিকে।
মাহৰ মাৰ দেখি তিলেবেট মেলা: আনক সোধ-পোছ কৰা দেখিভয়তে নিজে নিজে দোষস্বীকাৰ কৰা।
মিছা কথাৰ ঠেং চুটি:মিছা কথা বেছিদিন নিতিকে।
য
যতে বাঘৰ ভয়, ততেৰাতি হয়: যেতিয়া কিবাএটাৰ ভয় হয়, তেতিয়াইতাৰ সম্মুখিন হব লগা হয়।
যতে ৰাতি ততে কাটি:
যদিহেনোপোৱা মছলা ভাল, তলতদিবা বেছিকৈ জাল:
যশ চাই যশিনী, কৃষ্ণচাই ৰুক্মিণী: আপুনি যেনে মানুহতেনে সঙ্গই পাব।
যাৰ জহত শাখা সেন্দূৰ, তাকে পাতে ভোকোৰা এন্দুৰ:
যাৰ যি ইচ্ছা, হাতদাঙি দাঙি নাছা:
যাৰ নাই গৰু, সিসবাতোকৈ সৰু:
যাৰ নাই ধন, তাৰনাই মান:
যাৰ নাই বাহ, তাৰনাই সাহ:
যি যিমান নামে, সিসিমান তিতে:
যি মূলা বাঢ়ে তাৰদুপাততে চিন:
যি পহু মাৰিলা বনত, সেই কথা ৰাখিবা মনত:
যিয়েলঙ্কালৈ যায়, সিয়ে ৰাৱণহয়:
যাচি দিয়া সোণৰো মূল্যনাই।:
যাৰ ঘৰত নুগুছে কন্দল, তাৰ ঘৰত নুফুলে কমল:
যিমানেবিলাই দিবা সিমানে মহানহবা: দান-বৰঙণী কৰিলেমহান বুলি স্বীকৃতি পায়।
যিয়েইৰজা তাৰেই প্ৰজা: সাধাৰণমানুহৰে বাবে কোনে ৰাজত্বকৰিছে সেয়া ডাঙৰ কথানহয়, কাৰণ যিয়েই ৰাজত্বনকৰক, সাধাৰণ প্ৰজাৰ অৱস্থাএকেই থাকে।
যেনে কুকুৰ, তেনে টাঙোন:
যোগ্যেভোগ্যে বসুন্ধৰা (সংস্কৃত): যাৰ যোগ্যতা আছেসিহে উপভোগ কৰে
ৰ
ৰজাই ভাল দেখে যাক, শতৰু নুবুলিবা তাক: যি মানুহৰপ্ৰভাৱশালী মানুহৰ লগত ভালসম্পৰ্ক, সেই মানুহৰ লগতশত্ৰুতা নকৰাই ভাল।
ৰজাই ভাল দেখে যাক, ভাৰ-ভেটিও নালাগে তাক: যি মানুহৰ প্ৰভাৱশালী মানুহৰলগত ভাল সম্পৰ্ক, সেইমানুহে অনায়াশে নিজৰ কাম কৰাবপাৰে, যি কামৰ বাবেসাধাৰণ মানুহে ভেটি দিবলাগে।
ৰাইজেনখ জোকাৰিলে নৈ বয়:
ৰাক্ষসৰআগত ধোৱা চাউল:
ৰাতি হ'লে সাতহাল, দিনত হ'লেএহালো নাই:
ৰান্ধনীশালতকাঁহী-বাতিৰ শব্দ হ'বই! :
ৰাখে হৰি মাৰে কোনে, মাৰে হৰি ৰাখে কোনে:
ৰৌ বৰালী সৰকি যায়, পুঠি খলিহনা ৰৈ যায়:
ৰছকিয়েপাতে গাওঁ, নিবুকিয়ে ভাঙেগাওঁ:
ৰূপ টকাৰ কানি, একেহোপাই শেষ:
ৰূপেনোকি কৰে, গুণেহে সংসাৰতৰে:
ৰোৱা চাবা পুৱা বেলিত, গাভৰু চাবা মাছৰ তলিত:
ল
লুইতেহেজানে বঠা কিমানলৈ বহে:
লুকাইখালে ধুকাই যায়, বাটিখালে আটি যায়:
লোকলৈবুলি হুল পুতি নিজেমৰে ফুটি:
লোভে পাপ, পাপে মৃত্যু:
লোহাৰেহেলোহা কাটিব পাৰি: কাৰোবাকপৰাস্ত্ৰ কৰিব হলে তাৰসমানেই শক্তি থাকিব লাগে।
লাগি থাকিলে মাগি নাখায়:যি অনৰহ কাম কৰিথাকে, সি আনৰ ওচৰতকেতিয়াও হাত পাতিব নালাগে।
স
সময়ৰটিকণি আগফালে উৰে:আমিযদি এটা কিমান কৰোতেতিয়া সময়লৈ ৰৈ থাকিলেনহ'ব যদি সময়লৈৰৈ থাকো তেতিয়া পিছপৰি যাম। সেইবাবেসময়ৰ কাম সময়ত কৰিবলাগে। পিছলৈথৈ দিব নালাগে।
সময়ৰশৰ সময়ত মাৰিবা: যিসময়ত যি কাম কৰিবলগা আছে, সেই সময়তেইসেই কাম কৰিব লাগে, সময়ত নকৰি পিছলৈ পেলাইথলে বিপদত পৰিবলগা হবপাৰে।
সৰুৱেপানী পেলাই, ডাঙৰে পিছলখাই: সৰু লৰা-ছোৱালীৱেকৰা দোষৰ শাস্তি সিহঁতৰঅভিভাৱকে পায়।
সান্দহখোৱা বালি তল যোৱা:
সাপ মাৰি নেগুৰত বিষএৰা:
সৰিয়ঁহৰডুলিত ভুত:
সন্ধিৰবাহ বুদ্ধিৰে কটা:
সকলো চৰাইয়ে মাছ খায়, মাছৰোকাৰনাম ৰয়: মাছৰোকা এবিধবিশেষ মাছখোৱা চৰাই। কিন্তুদেখা যায় যে অন্যচৰায়ে মাছ খালেও কেৱলমাছৰোকাৰ নামহে কোৱা হয়। অৰ্থাৎসকলো মানুহে দোষ কৰেকিন্তু বিশেষ কোনো ব্যক্তিকহেতাৰ বাবে জগৰ ধৰে।
সকলো জিলিকা বস্তু সোণনহয়:
সাগৰেদিউটি যায় শংখ, নেগুৰিয়াশামুকে কয় ময়ো তাৰেবংশ:
সাত পুৰুষত নহ'লগাই, কঁৰীয়া লৈ খীৰাবলৈ যায়:সাধাৰণতে ফুটনি মৰা মানুহৰক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হয়।কোনো মানুহৰ সামান্য কামএটা কৰাৰোঁ সক্ষমতা নাথাকেকিন্তু আনক দেখুৱাই ডাঙৰডাঙত কাম কৰাৰ কথাকয়। অৰ্থাৎঘৰত গাই-গৰু নথকাকৈয়েগাখীৰ খিৰাবলৈ যোৱাৰ দৰে কথা।
সাতে পাতল, পাছে ঘন, ছয়ে তামোল, নদন বদন:
সাত পো বাৰ নাতি, তেহে কৰিবা কুহিয়াৰ খেতি:
সু জল বৰিষণা, সুমত্স্য দৰিকণা:
সু তিৰী ফেদেলী, সুফল কদলী:
সাতোৰসাতোৰ নিজ বাহু বলে, সাতুৰিব নোৱাৰিলে যা ৰসাতলে: পানীতপৰি সাতোৰিব নোৱাৰিলে মৃত্যু নিশ্চিত।অৰ্থাৎ নিজৰ বাহু বলেকোনো কাম কৰিব নোৱাৰিআনৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিথাকিলে একো ফল লাভকৰিব নোৱাৰি।
সাপে নাপাহৰে কঁকালৰ কোব, মাকেনাপাহৰে পুত্ৰৰ শোক: সাধাৰণতেসাপৰ স্মৃতি শক্তি অতিপ্ৰখৰ। কোনোবাব্যক্তিয়ে সাপক অনিষ্ট কৰিলেসেই ব্যক্তি জনক কেতিয়াও নাপাহৰেআৰু আক্ৰমণ কৰিবৰ কাৰণেপ্ৰস্তুত হৈ থাকে।একেদৰে মাকৰ বাবে পুত্ৰতমৃত্যু কেতিয়াও পাহৰিব নোৱাৰা শোক। অৰ্থাৎকোনোবা ব্যক্তিক আমি এবাৰ অপকাৰকৰিলে সেই ব্যক্তিজনে যিমানভাল হ'লেও সদায়মনৰ মাজত এটা ক্ষোভৰাখি থয় আৰু সুবিধাপালে অন্যায় কৰিবলৈ নাপাহৰে।
সাপৰ লেখা, বাঘৰ দেখা:
সাপ হৈ খোটা, বেজহৈ জৰা: নিজেই অন্যায়কৰি শেষত ভালৰি লগাবলৈবা আনক দেখুৱাবলৈ তাৰপ্ৰতিকাৰৰ ব্যৱস্থা কৰা।
সেই ৰামো নাই, সেইঅযোধ্যাও নাই: এজন ভালব্যক্তিয়ে এটা ভাল পৰিবেশোসৃষ্টি কৰে। কিন্তুতেওঁৰ মৃত্যুৰ লগে লগে চাৰিওফালৰপৰিবেশটোও এলাগি হৈ পৰে। অৰ্থাৎকোনো ভাল বস্তুৰ লগতেতাৰ চাৰিওফালৰ আনুষাঙ্গিক বিষয়বস্তু বিলাকো শেষ হৈযায়।
সীতা থাকিবলৈ ৰামো থাকিব লাগিব:
সোণ বেছি দৰিদ্ৰ হোৱা:এসময়ত ধণ সম্পত্তি আছিল, কিন্তু কালক্ৰমত দুখীয়া হৈ যোৱা।
সোণত সুৱগা চৰা:
সমানেসমানে কৰিবা কাজ, হাৰিলেজিকিলে নাই লাজ: সাধাৰণতেৰণত হৰা জিকা থাকেই, কিন্তু নিজতকৈ শ্ৰেষ্ঠজনৰ লগতবা দুৰ্বলজনৰ লগত হৰা জিকাহ'লে কোনেও আত্মসন্তুষ্টিলাভ কৰিব নোৱাৰে।অৰ্থাৎ নিজৰ সমকক্ষ ব্যক্তিজনৰলগত কাম কৰি, নিজৰযোগ্যতা প্ৰতিপন্ন কৰি হৰা জিকাহ'লে কোনেও কাকোদোষ দিব নোৱাৰে বাআনৰ ওচৰতো লাজ পাবনোৱাৰে।
সময়ৰটিকনি সদায় আগফালে: সাধাৰণতেমানুহৰ টিকনি পাছফালে থাকেআৰু তাত সহজতে ধৰিমানুহক ৰখাব পাৰি।কিন্তু আগফালে থকা হ'লে কোনেও সেইকাম কৰিব নোৱাৰিলেহেঁতেন।একেদৰে সময়ৰ টিকনিডাল আগফালেথকা বাবে সময়ৰ গতিককোনেও ধৰি ৰাখিব নোৱাৰে। অৰ্থাৎআমি সময় থাকোঁতেই সকলোঁকাম কৰা উচিত।ইয়াত টিকনি-ক কেৱলধৰি ৰখাৰ সুবিধাজনক আহিলাৰক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।
সিয়নীতশুৱা, ভটিয়নি পানীত যোৱা: পানীৰসোঁতৰ লগত সাধাৰণতে মিলিযাবলৈ সহজ। তাৰবাবে বেছি কষ্ট কৰিবনালাগে। অৰ্থাৎবুদ্ধিৰে সহজ ব্যৱস্থা গ্ৰহণকৰি চলি থকা | আনহাতেসিয়নীত শুৱা কথাষাৰৰ লগতোএটা সাধুকথা জড়িত হৈ আছে। এবাৰতিনিজন ককাই-ভাইৰ মাজতসম্পত্তিৰ ভাগ কৰিব লগাহ'ল। সম্পত্তিৰনামত এখন কম্বল আৰুএযোৰ বেজি-সূঁতা।কোনে কি ল'বভাবি থাকোঁতে আটাইতকৈ বুদ্ধিয়ক জনে গুলি-সূঁতাল'লে আৰু বাকিদুজনক কম্বলখন ফালি ল'বক'লে। সেইমতে কাম হ'ল। কিন্তুৰাতি ফটা কম্বল দুখনলৈ দুজনে টানি-টানিশুই থাকিল। কিন্তুবুদ্ধিয়কজনে দুয়োজনৰ মাজত শুবলৈ সোমাইবেজি-সূঁতাৰে দুয়োখন চিলাই আৰামত শুইথাকিল।
স্থানএৰিলে মান যায়: নিজৰথকা ঠাই এৰিলে সেইঠাইত ইমান দিনে আৰ্জনকৰা মান ও এৰিবলাগে, কাৰণ নতুন ঠাইৰমানুহে আপোনাৰ বিষয়ে নাজানে।
শ
শ পাপে জ্বৰ, হাজাৰপাপে খৰ: ভগবানে আপোনাৰপাপৰ হিচাপ সৰু সৰুৰোগৰ দ্বাৰা দিয়ে।
শালৰ মাজত শিঙি ওলোৱা:
শাল শিঙৰি কহিৰৰ এফাল, ইকৰাই বোলে নিতিতিলে নুশূকালেময়ো যাও কত কাল:নিৰ্মাণ সামগ্ৰী হিচাবে ইকৰা একেবাৰেদুৰ্বল, কিন্তু ঠিকভাবে ৰ’দ-বৰষুণৰ পৰাবছালে ইও বহুদিন যায়।
শেনতোহৈ গৈ ফেঁচাতো হৈঘূৰি অহা: দম্ভালি মাৰিকিবা কাম এটা কৰিমবুলি গৈ বিফল হৈঘূৰি অহা।
শুই থকা শিয়ালে হাঁহধৰিব নোৱাৰে: কিবা এটা পাবলেহলে কাম কৰিব লাগিব।
শগুনৰশাওত বুঢ়া গৰু নমৰে:
শাকত নাখাই লোণ, পিটিকাতযায় তিনিগুণ: সৰু সৰু খৰচএৰাব চেষ্টা কৰা, কিন্তুডাঙৰ খৰচ কৰা।
আগৰ দিনত লোণ বহুমূল্যসামগ্ৰী আছিল, যিহেতু ইয়াকঅসমত পোৱা নগৈছিল সেইবাবে বাহিৰৰ পৰা আমদানীকৰা হৈছিল। সেয়েহেলোণ কমকৈ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈশাকত লোণ নিদিয়াকে বনোৱাহল, কিন্তু পিটিকা লোণনোহোৱাকে খাব নোৱাৰা কাৰণেতাত লোণ দিব লগাহল, এতিয়া শাকত যিমানলোণ লাগিলহৈ পিটিকাত তাতকৈ বেছি লোণলাগিব।
শাহু-বোৱাৰীৰ ঘৰ, কোনে খালেদৈ-সৰ: শাহু বোৱাৰীৰমাজত দ্বন্দ্ব্ব্ব যিকোনো সৰু সৰুকাৰণতে হয়। ঘৰখনতকোনো এটা বস্তু ইফালসিফাল হ'লেও সাধাৰণতেশাহু-বোৱাৰীয়ে পৰস্পৰক সন্দেহৰ দৃষ্টিৰে চায়।
শিয়ালৰজাক জাক, সিংহৰ এটাইযথেষ্ট: সিংহ যথেষ্ট শক্তিশালীচিকাৰী প্ৰাণী, ইয়াক বনৰ সকলোজন্তুৱেই ভয় কৰে, আনহাতেশিয়ালে নিজে চিকাৰ নকৰে, আনে চিকাৰ কৰি খাইএৰি থৈ যোৱা মাংসখায়। বহুকেইটাশিয়াল একেলগে থাকিলেও অকলশৰীয়াসিংহ এটাকে ভয় কৰে। অৰ্থাৎবহুকেইজন সাধাৰণ মানুহ থকাতকৈএজন শক্তিশালী মানুহেই যথেষ্ট।
শত্ৰুজ্ঞান কৰি বান্ধিবা, মিত্ৰজ্ঞান কৰি নিবা:
শুনা কথাত নিদিবা কাণ, দেখিলেও ল'বা তিনিটাপ্ৰমাণ:
শুকানজেওৰা খৰিৰ ৰস চেপিউলিওৱা:
শূন্যতগডা ঘূৰোৱা বীৰ: দূৰৰপৰা হুঙ্কাৰ কৰি আচল যুদ্ধলৈযাব ভয় কৰা লোক।
হ
হাতীয়েখায় যিমান লাডেও সিমান:প্ৰত্যেকেই নিজৰ সামৰ্থ আৰুযোগ্যতা অনুসৰি খৰচ কৰিবলাগে।
হাতত নাই কণটো, বৰসবাহলৈ মনটো: হাতত ফুটাকড়িএটাও নোহোৱাকে ডাঙৰ কামলৈ মনমেলা স্বভাৱ। মনৰঅলীক কল্পনা।
হাতৰ কুঠাৰ ভৰিত মাৰ:নিজেই নিজৰ অপকাৰ কৰা।
হাতী চোৰ আগে আগেযায় বেঙেনা চোৰক ধৰিকিলায়: হাতী চোৰেই হওকবা বেঙেনা চোৰেই হওকসকলোৱেই অপৰাধী। কিন্তুডাঙৰ অপৰাধী কিবা প্ৰকাৰেসাৰি যায় আৰু ধৰানপৰে, কিন্তু সৰু-সুৰাঅপৰাধীবোৰ হে ধৰা পৰে।
হাবিৰজুই দেখি, মনৰ জুইনেদেখি: হাবিত জুই লাগিলেসকলোৱে দেখা পায়, কিন্তুমানুহৰ অন্তৰত থকা দুখঃকষ্ট বাহিৰৰ পৰা কোনেওউমান পাব নোৱাৰে।
হাড় নাইকিয়া জিভা, কয় কিবাকিবা: নক’বলগিয়া কঠা এটা কৈপিছত জিভা পিছলা বুলিকোৱা।
হাড়তবন গজা: বহু পুৰণিহোৱা।
হাঁহ চোৰৰ মুৰত পাখী, কঠাল চোৰৰ আঠায়ে সাক্ষী:হাঁহ চোৰ কৰিবলৈ যাওঁতেক'ব নোৱাৰাকৈয়ে ক'ৰবাত পাখী লাগিথাকে আৰু কঠাল খাওঁতেমুখত কিবা প্ৰকাৰে আঠালাগিবই। অৰ্থাৎকিবা অপকৰ্ম কৰাৰ পিছতকৰবাত নহয় কৰবাত চিনথাকি যায়।
হাঁহৰওপৰত শিয়াল ৰজা: প্ৰতিজনদুৰ্বল ব্যক্তিৰ ওপৰত সেই জনতকৈঅলপ সবল ব্যক্তিজনে নিজৰক্ষমতা প্ৰতিপন্ন কৰা।
হ’ব চলি, বুলিববাপ, তেহে গুচিব মনৰতাপ:
হৰিণাৰমাংসই বৈৰী: হৰিণাৰ মাংসঅতি উত্তম মাংস।সেই মাংসৰ কাৰণেই হৰিণাসহজতে চিকাৰীৰ চিকাৰত পৰে।এতেকে কেতিয়াবা কোনো মানুহৰ নিজস্বধন-সম্পত্তিয়েই নিজৰ বিপদ নমায়আনে।
হলা গছ দেখিলে সকলোৱেবাগি কুঠাৰ মাৰে: গছহালি থকিলে কাটি তাকবগৰাবলৈ সহজ হয়।আনহাতে তাৰ বাবে বেছিকষ্ট কৰিবও নালাগে।সেই দৰে কোনো দুৰ্বলিলোকক তাৰ দুৰ্বলতাৰ সুযোগগ্ৰহণ কৰি সকলোৱে অপকাৰকৰিবলৈ আগবাঢ়ে।
হস্তিৰোপিছলে পাৱ, সজ্জনৰো বুৰেনাৱ: ডাঙৰ বা মহৎলোকৰো কেতিয়াবা কোনো কথাত ভুলহ'ব পাৰে।
হস্তিৰোলাড দেখি শহাই ফাৰেমাৰ্গ: আনৰ উন্নতি, সুখ, আনন্দ দেখি নিজৰ সক্ষমতালৈনাচাই তাক জোৰ কৰিপাব বিচাৰি নিজে কষ্টপোৱা।
হয় পো মুখে, নহয়পো গুফে, হয় পোধনী, নহয় পো লনি:ইয়াত এজন পুৰুষৰ চাৰিটাগুণ থাকিলে কেতিয়াও বিপদতনপৰাৰ কথা প্ৰকাশ কৰিছে। যদিএজন মানুহে সুন্দৰ কথাক'ব পাৰে, নাইবাগুফযুক্ত অৰ্থাৎ পৌৰষত্ব থাকে, যদি ধনী হয় নাইবাদেখিবলৈ সুন্দৰ হয় তেনেহ'লে তেওঁ যিকোনোএটা গুণ কাৰ্যত খটোৱাইনিজৰ বংশ ৰক্ষা কৰিবপাৰিব।
হাঁহেৰেওৰাজী, মাঁহেৰেও ৰাজী: যিকোনো কথাতেসন্তুষ্ট হোৱা।
হুলেৰেহেহুল কাঢ়িব পাৰি: কাৰোবাকপৰাস্ত্ৰ কৰিব হ'লেতাৰ সমানেই শক্তি থাকিবলাগে।
কিছুসংখ্যক ফকৰা-যােজনা / ভাব সম্প্ৰসাৰণ / ভাব বহলাই লিখা Wikipedia.org সংগ্ৰহ কৰা
Comments
Post a Comment